O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Nojo'ya samaralari.

---

- 554 -
Belgilangan 
dozalarga 
rioya 
qilinganida 
preparatning 
nojo'ya 
ahamiyatsiz.
Ba'zida kuzatiladi: 
ko'ngil aynishi, qusish, ta'm bilish tuyg'usini 
o'zgarishi, qabziyat. Yuqori dozalarda uzoq muddat qo'llanganida – 
gipofosfatemiya, gipokalsemiya, giperkalsiuriya, osteomalyasiya, osteoparoz, 
gipermagniemiya, 
giperalyuminiya, 
entsefalopatiya, 
nefrokal`tsinoz, 
buyraklarning faoliyatini buzilishi. Yo'ldosh buyrak yetishmovchiligi bo'lgan 
bemorlarda isitma, arterial bosimini pasayishi, giporefleksiya kuzatilishi 
mumkin. 
Boshqa dori vositalari bilan o'zaro ta'siri.
Maaloks bir vaqtda ichga qabul 
qilingan holda turli dori vositalarining so'rilishini kamaytirish mumkin. Shuning 
uchun ehtiyotkorlik chorasi sifatida boshqa preparatlarni Maaloksni qabul 
qilishda 2 soat oldin yoki undan 2 soatdan keyin qabul qilish tavsiya 
etiladi.Maaloksni bir vaqtda boshqa preparatlar bilan birga qabul qilishni barcha 
hollarida shifokorni xabardor qilish kerak. 
Maxsus ko'rsatmalar.
Buyrak yetishmovchiligi bo'lgan patsientning holatini 
qat'iy nazorat qilish kerak, yuqorida ko'rsatilgan nojo'ya samaralarining birinchi 
belgilari paydo bo'lgan hollarda esa, preparatni qo'llash darhol to'xtatilishi kerak. 
Bu toifa patsientlarda preparatning yuqori dozalarini qo'llash mumkin emas. 
Yo'riqnomada ko'rsatilmagan nojo'ya samaralari paydo bo'lgan hollarda, bu 
haqida davolovchi shifokorni xabardor qilish kerak. 
Motilium 
Tarkibi 
domperidon - 10 mg. 
Farmakologik xususiyatlari.
Qusishga qarshi vosita, dofamin retseptorlarini 
markaziy blokatori 
Farmakodinamikasi:
Domperidon - dofamin antagonisti, metoklopramid va 
ayrim neyroleptiklarga o'xshash qusishga qarshi xususiyatlarga ega. Biroq, bu 
dori preparatlaridan farqli ravishda, domperidon gematoentsefalik to'siqdan 
yomon o'tadi. Domperidonni qo'llash kamdan-kam ekstrapiramid buzilishlar 
bilan birga kechadi, ayniqsa kattalarda, lekin domperidon gipofizdan prolaktin 

---

- 555 -
ajralib chiqishini rag'batlantiradi. Uning qusishga qarshi ta'siri, ehtimol, periferik 
(gastrokinetik) ta'siri va xemoretseporlarni trigger zonasidagi dofamin 
retseptorlariga nisbatan anagonizmini qo'shilishi bilan izohlanadi.Domeridon 
ichga qabul qilinganida antral va duodenal qisqarishlar davomiyligini oshiradi, 
me'dani bo'shalishini, sog'lom odamlarda suyuq va yarimsuyuq fraktsiyalarni 
chiqishini, bu jarayon sekinlashgan bemorlarda esa qattiq fraktsiyalarni 
tezlashtiradi, va sog'lom odamlarda qizilo'ngachni pastki qismi sfinkteri 
bosimini oshiradi. Domperidon me'da sekretsiyasiga ta'sir qilmaydi. 
Farmakokinetikasi: 
Og'iz orqali och qoringa qabul qilinganida domperidon tez 
so'riladi, plazmada maksimal kontsentratsiyasi taxminan 30-60 minutda 
aniqlanadi. Domperidonni og'iz orqali yuborilgandagi mutlaq biologik 
kiraolishligini pastligi (taxminan 15%) uni ichak devori va jigardagi ekstensiv 
birlamchi metabolizmi bilan bog'liq.Sog'lom odamlarda ovqatdan keyin qabul 
qilinganida domperidonni biologik kiraolishligi oshsa ham, me'da-ichak yo'llari 
tomonidan shikoyatlri bo'lgan bemorlar domperidonni ovqatdan 15-30 minut 
oldin qabul qilishlari kerak. Me'da shirasi kislotaliligining pastligi 
domperidonning so'rilishini pasaytiradi.Preparat ovqatdan keyin qabul 
qilinganida maksimal so'rilishiga erishish uchun ko'proq vaqt talab qilinadi, egri 
chiziq (AUC) ostidagi yuza esa biroz oshadi. 
Og'iz orqali qabul qilinganida domperidon kumulyatsiya qilmaydi va o'zining 
almashinuvini induktsiyalamaydi; yuborilganidan keyin 90 minut o'tgach 
plazmadagi 21 ng/ml maksimal kontsentratsiyasi, kuniga 30 mg dan og'iz orqali 
ikki hafta davomida qabul qilinganidan keyin, deyarli birinchi doza qabul 
qilgandagi kabi bo'lgan (18 ng/ml). Domperidon 91-93% plazma oqsillari bilan 
bog'lanadi.Preparat jigarda gidroksillanish va N-dezalkillanish yo'li bilan 
metabolizmga uchraydi. Preparatni metabolizmi in vitro diagnostik ingibitorlarni 
ishlatib o'rganilganida, domperidonni N-dezalkillanish jarayonida sitoxrom-450 
ni asosiy fermenti bo'lgan CYP3A4 ishtirok etishi, CYP3A4, CYP1A2 va 
CYP2E1 domperidonni aromatik gidroksillanish jarayonlarida ishtirok etishi 

---

- 556 -
aniqlangan. Siydik va ahlat bilan chiqarilishi peroral dozani mos ravishda 31 va 
66% tashkil qiladi. Preparatni o'zgarmagan holda chiqarilishi ko'p bo'lmagan 
foizni tashkil qiladi (10% - ahlat bilan, va taxminan 1% - siydik 
bilan).Plazmadan yarimchiqarilish davri bir martalik doza qabul qilinganidan 
keyin sog'lom odamlarda 7-9 soatni tashkil qiladi, lekin og'ir buyrak 
yetishmovchiligi bo'lgan bemorlarda uzaygan.