O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov

11.1.Trombositlar agregasiyasi, qon ivishi va fibrinolizga
ta’sir ko‘rsatuvchi vositalar
Organizmda gemostaz o‘zaro funksional bog‘liq ikki sistemaning, tromb hosil qiluvchi va uni erituvchi (fibrinolitik)larning muvofiq ishlashlariga bog‘liq. Tomir jarohatlanganda qon oqish bilan birgalikda tomir torayadi, trombositlar agregasiyasi va qonning ivishi kuchayib, tromb hosil bo‘ladi va qonash to‘xtaydi. YUqoridagi ikki tizimdan birini buzilishi yo qonashning kuchayishiga, yoki tromboembolik jarayonlarning (tromboz) kuchayishiga olib keladi. Ana shu o‘zgarishlarni bartaraf etish uchun bu sistemalarga ta’sir etuvchi vositalar qo‘llaniladi:
Tromb hosil bo‘lishga ta’sir etuvchi vositalar
Ular quyidagi guruhlarga bo‘linadilar:

1. 
   Trombozlarni davolash va uni oldini olish uchun qo‘llaniladigan vositalar:
   

1. 
   Trombositlar agregasiyasini kamaytiruvchi vositalar (antiagregant)
   
2. 
   Qon ivishini kamaytiruvchi vositalar (antikoagulyantlar)
   
3. 
   Fibrinolitik vositalar (trombolitik vositalar)
   

2. 
   Qon oqishini to‘xtatuvchi vositalar (gemostatiklar)
   

1. 
   Qon ivishini oshiruvchi vositalar
   
   1. 
      maxalliy qo‘llash uchun
      
   2. 
      umumiy (sistemali) ta’sirli
      
2. 
   Antifibrinolitik vositalar
   

Trombozlarni davolash va uni oldini olish uchun qo‘llaniladigan vositalar, tromboflebit, miokard infarkti, mikrotsirkulyasiya buzilishi va tromemboliyalarni davolashda keng qo‘llaniladi. Bu guruh vositalari tromb hosil bo‘lishini turli bosqichlariga ta’sir ko‘rsatadi, jumladan:

• 
  trombositlar va eritrotsitlar agregasiyasiga
  
• 
  fibrin iplarining hosil bo‘lishiga
  
• 
  fibrinoliz jarayoniga
  
• 
  tomir devorining morfofunksional holatiga
  
• 
  qonning ba’zi xossalariga ( qovushqoqlik, elastiklik)
  
• 
  gemodinamikaga