O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi muqimiy nomidagi qo‟qo‟n davlat pedagogika instituti “Boshlang`ich ta`lim metodikasi” kafedrasi



Download 1,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/136
Sana23.02.2022
Hajmi1,42 Mb.
#171091
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   136
Bog'liq
boshlangich talim metodikasi

3 - М А Ъ Р У З А
ГАП БЎЛАКЛАРИ 
 
Режа: 
1. Гап бўлаклари ҳақида умумий маълумот. 
2. Бош бўлаклар: 
а) эга ва унинг ифодаланиши
б) кесим ва унинг ифодаланиши, турлари. 
3. Боғлама. 
4. Кесимлик сўзлари. 
5. Эга билан кесимнинг шахс ва сонда ўзаро мослиги. 
6. Эга билан кесим орасида тиренинг ишлатилиши. 
 
 1-§. Гап бўлаклари ҳақида умумий маълумот 
 
Гапда бирор сўроққа жавоб бўлган ва ўзаро тобе боғланган сўз ѐки сўз бирикмаси гап 
бўлаги дейилади. Гап бўлакларини белгилашда асосий хусусият улар орасидаги синтактик 
алоқадир. Сўзларга сўроқ бериш, уларнинг қайси туркумга мансублиги, уларнинг гап ичида 
жойлашиш тартиби, уларнинг қандай қўшимчалар олиши том маънода уларнинг турларини 
белгилашда асос бўла олмайди. Гап бўлакларининг тури одатда бир-бирига нисбатан 
аниқланади: эга кесимга нисбатан, аниқловчи аниқланмишга нисбатан, ҳол ҳолланмишга 
нисбатан, тўлдирувчи тўлдирилмишга нисбатан аниқланади. Нисбат берилувчи бўлак бўлмас 
экан, у ѐки бу гап бўлаги ҳақида гапириш мумкин эмас. Гап бўлаклари икки турли бўлади: 
бош бўлаклар ва иккинчи даражали бўлакларЭга ва кесим гапнинг бош бўлакларидир
Улар ўзаро фақат тобе боғланади. Бош бўлаклар гапнинг грамматик асосини ташкил этади.
Гап бўлакларини тузилишига кўра ҳам икки турга бўлишади:
1. Оддий бўлаклар якка сўз билан ифодаланади (қўшма, жуфт сўзлар билан ифодаланса ҳам, 
оддий бўлак ҳисобланади): Дарс бошланди.
2. Мураккаб бўлаклар турғун боғланмалар (тўғри маъноли ва кўчма маъноли), эркин 
боғланмалар билан ифодаланган бўлаклардир: Аравани қуруқ олиб қочиш (нима?)
сизга ярашмайди (турғун боғланма). Уч оғайни (ким?) ширин суҳбат қуришяпти (эркин 
боғланма).   
 
 2-§. Бош бўлаклар 

Download 1,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish