O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliyuniversiteti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq (mintaqaviy) markazi

Fenologiya (yunoncha«fenome­na»– xodisa, «logos»– fan) – yilfasllariningalmashishinivaob-havoningo‘zgarishimunosabatibilanorganikvaanorganiktabiatningmavsumiyo‘zgaribborishinio‘rganadiganfan; Mas., suvlarningmuzlashvamuzdantushish, o‘simliklarningkurtakchiqarish, gullashmuddatlari, qushlarninguchibkelishvauchibketishmuddatlarinifenologiyao‘rganadi.

Fyon – tog‘lio‘lkalardatog‘lardanvodiylargayuqorkdanpastgaqarabesuvchiiliqvaquruqkuchlishamol. SHamoltortizmasinioshib, pastgatushayotgandaisibquriydi, ba’zanqorko‘chkilariningtushishigasababbo‘ladi. O‘zbekistondaCHirchiqvodiysidako‘pkuzatiladi. Uzoqvaqtdavometmaydi.

Fiziknurash – havoharoratiniigkeskino‘zgaribturishivatog‘jinslarinnngquyoshnuridanturlichaqizishisabablikatta-kichikbolaklargaparchalanishi. Bundatog‘jinslarivaminerallarningtarkibio‘zgarmaydi. Qarang. Nurash.

Firn (nemischa- firni – o‘tganyilgi, eski)- qorniqaytakrisatallashioqibatidahosilbo‘lgandonadormuzF. Qorbilanmuzoralig‘idagibosqichbo‘lib, yanazichlashibmuzgaaylanadi. OdatdaF. balandtog‘lardaqorchegarasidanyuqoridavaqutbiyo‘lkalardavujudgakeladi.

Flora (latinchaFlora – Rimafsonasidagullarvabahorma’-budasi)–biror-birjoy, mamlakatgayokigeologikdavrgaxosbo‘lganbarchao‘simliklarmajmui. Mas., O‘zbekistonF. si, uchlamchidavrF. sivab.

Flyuger – (gollandchaflyugel– qanot)– shamolningyo‘nalishivatezligitsianiqlaydiganasbob. SHamolta’siridaverti­kalo‘qdaaylanadiganko‘rsatkich (flyugarka) shamolningyo‘nalishiniKo‘rsatadi. SHamolningtezligimetalltaxtachaningvertikalholatdanqanchadarajaburilganigaqarabaniqlanadi, yoygao‘rnatilganko‘rsatkichlar (bo‘linma-lar) shamolningsekundiganechametresganliginibildiradi.

Xionosfera (yunonchaxion– qorvasfera-kura, shar) – troposferaningqorvamuzto‘planishimumkinbo‘lganqatlami. SHartlitushuncha, chunkitroposfe­raningbuqatlamidaqorto‘planishigasharoit (iliqo‘lkalardabalandtog‘lar) mavjudbo‘lsaginato‘planadi. X. qutblaratrofidaeryuzasidapastdajoylashgan.

Siklon (yunonchasiklon– aylanuvchi)–atmosferaningpastbosimliqismlari. Ko‘pinchaikkixilhavomassasichegarasida (havofrontida) hosilbo‘ladi. S. markazidahavobosimikam, atrofdayuqoribo‘ladi. SHamolatrofdanSmarkazitomongaesadi. LekinErningo‘zo‘qiatrofi­daaylanishita’siridashamollarshimoliyyarimshardao‘ngga, janubiyyarimshardachashaburiladi. NatijadaS.dashamollarquyundagigao‘xshabesadi. AslidaS. kattaquyundaniborat, S. larningdiametri 1000 – 3000 kmga. Soatiga 30 - 40 km,ba’zan80 kmgachatezlikbilansiljiydi., S.daob-havoobulutliyog‘inlibo‘ladi. O‘zbekistonAtlantikaokeanidankeladiganS. larqishdailiq, yomg‘irli, qorlihavokeltiradi.

Sunami (yaponcha)–dengizostidaerqimirlagandadengiztaginingko‘tarilishivapasayishinatijasidahosilbo‘ladiganjudauzunto‘lqinlar. Soatiga 50 kmdan 1000 kmgachatezlikbilantarqaladi. To‘lqinbalandligiho­silbo‘lganjoyda, ochiqdengizda 0,1 mdan 5 mgachaetadi, lekindengizqirg‘og‘igakelganda 10 mdan 50 mgachaetadivaundanhamortibketib, kattahalokatlarkeltiradi. AsosanTinchokeanqirg‘oqlaridakuzatiladi.

SHamol – havoningyuqoribosimlijoylardanpastbosimlijoylargatomonoqishi, harakati. Muayyanmasofadagihavobosimiorasidagifarqqanchakattabo‘lsa, shamolshunchakuchliesadi. SHamolningyo‘nalishivatezligimaxsusasboblar (Qarang. Flyu­gervaAnemometr) yordamidaaniqlanadivaBofortningxalharoshkalasibo‘yicha 0 dan 12 gachaballarbilanbaholanadi. SH. esayotgantomonufqtomonlarinomibilanataladi. Mas., shimoliy, g‘arbiy, janubi-sharqiySH. larvah. k.