O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliyuniversiteti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq (mintaqaviy) markazi

Baholashni 5 baholik shkaladan 100 ballik shkalaga o‘tkazish

JADVALI

5 baholik shkala	100 ballik shkala		5 baholik shkala	100 ballik shkala		5 baholik shkala	100 ballik shkala
5,00 — 4,96	100		4,30 — 4,26	86		3,60 — 3,56	72
4,95 — 4,91	99		4,25 — 4,21	85		3,55 — 3,51	71
4,90 — 4,86	98		4,20 — 4,16	84		3,50 — 3,46	70
4,85 — 4,81	97		4,15 — 4,11	83		3,45 — 3,41	69
4,80 — 4,76	96		4,10 — 4,06	82		3,40 — 3,36	68
4,75 — 4,71	95		4,05 — 4,01	81		3,35 — 3,31	67
4,70 — 4,66	94		4,00 — 3,96	80		3,30 — 3,26	66
4,65 — 4,61	93		3,95 — 3,91	79		3,25 — 3,21	65
4,60 — 4,56	92		3,90 — 3,86	78		3,20 — 3,16	64
4,55 — 4,51	91		3,85 — 3,81	77		3,15 — 3,11	63
4,50 — 4,46	90		3,80 — 3,76	76		3,10 — 3,06	62
4,45 — 4,41	89		3,75 — 3,71	75		3,05 — 3,01	61
4,40 — 4,36	88		3,70 — 3,66	74		3,00	60
4,35 — 4,31	87		3,65 — 3,61	73		3,0 dan kam	60 dan kam

Dasturning informatsion-uslubiy ta’minoti

Talabalarning mutaxassislikka kirish fanini o‘zlashtirishlari uchun adabiyotlar ro‘yxatida keltirilgan manbalardan, elektron darsliklar, xorijiy adabiyotlar, monografiya, dissertatsiyalar, uslubiy qo‘llanmalar, ilmiy-amaliy anjumanlarlar materiallari, tarqatma materiallar, statistik to‘plamlardan foydalanish tavsiya etiladi. Dars jarayonida o‘qitishning ilg‘or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi informatsion pedagogik texnologiyalarni tadbiq qilish muhim ahamiyatga ega

2.2. Tarmoq tabiiy geografik tadqiqotlar mavzusi bo’yicha maruza matni
Reja:

1. 
   Dalada amalga oshiriladigan geografik tatqiqotlarni asosiy bosqichlari
   
2. 
   G’oyaning tarkib topishi va tayyorlov bosqichi
   
3. 
   Dala va kameral bosqichi
   
4. 
   To’plangan ma’lumotlarni jamlash – hisobot bosqichi
   

Tabiiygeografiktadqiqotishlariningasosiybosqichlarivaulardabajariladiganishlarningmaqsadi, vazifalari, mazmunikabimasalalargaushbumavzudatavsifberiladi.

Talabalartabiiygeogshrafiktadqiqotishlariniolibborishjarayonidaishninimadanboshlabnimabilantugatishlozimliginibiliboladilar. SHuningdek, tadqiqotishlariningharbirbosqichidabajariladiganishko‘lamivaularningmazmunihamdamohiyatinichuquranglabetadilar.

Harqandayilmiytadqiqotishlario‘zbosqichlarigaegabo‘ladi. Daladaolibboriladigantabiiygeografiktadqiqotishlarinibeshtaasosiybosqichgaajratishmumkin. 1. G‘oyaningtarkibtopishi (tadqiqotishlariningmaqsadi); 2. Tayyorlov; 3. Dala; 4.Kameral; 5.Hisobot (hisobotniyoqlash). V.K.Juchkova (1968) bo‘yichabirinchivabeshinchibosqichlarsizvaqthisobidadavometishibir-biriganisbatanquyidagichabo‘linishizarur: 1: 1:2. Bizningfikrimizchavatajribamizgako‘rabunisbatturg‘unemas. Ularkonkretsharoitga, daladavriningdavometishiga, tadqiqotishlariningmaqsadvavazifalariga, hududningmurakkablikdarajasigako‘rao‘zgaradi.

1. G‘oyaningtarkibtopishi (tadqiqotishlariningmaqsadi). Buengzarurbosqich. Odatdaishlarningg‘oyasi, maqsadibirnechayillardavomidaasoslanibboriladi. Birorg‘oyaningmuallifiyokikollektivmualliflartadqiqotishlariningmohiyatinimaqsadiniishlabchiqadivag‘oyanizaruraxborotlarbilanto‘ldiribboradivamustahkamlanadi. Masalan, Arktika, Antarktika, Pomir, cho‘l, ko‘l, o‘lka, tabiiygeografikrayon, landshaftkabiob’ektlardatadqiqotishlariniuzluksizolibborishmisolbo‘laoladi.

Bubosqichdatadqiqotishlariningob’ektiyokirayonitanlanadi, muayyanmaqsadasosidabajariladiganvazifalaraniqlanadi. Aytilgang‘oyaningdolzarbligi, ilmiy-amaliyahamiyatiasoslanganbo‘lishizarur. Odatdailmiytadqiqotishlariningustivoryo‘nalishiilmiy, metodologik (yokimetodik) vaamaliyjihatdanyangidalillarbilanisbotlanadi.

2. Tayyorlovbosqichi (tashkiliybosqich). Maqsadvavazifalarasosidatadqiqotishlarinibajaruvchi (ilmiyxodim, olimvamutaxassis) tanlanadi. Ba’zanbajaruvchitomonidanilmiytashkilotlarningmaqsadiham (ilmiyyo‘nalishlari) yoritibberiladi. Masalan, shartnomaasosidabajariladiganishlar, ishlabchiqarishbilanhamkorlikvah.k.

Tayyorlovbosqichidaquyidagiishlarbajariladi: 1) dasturishlabchiqiladi; 2) Ishningumumiyrejavagrafigituziladi (dala, kameral, hisobotbosqichlariuchunham); 3) Tadqiqotishlariolibboriladiganrayongataalluqlibo‘lganma’lumotlarni: a) adabiyotlardan; b) fondlardan; v) kartografikma’lumotlardan; g) fototeka (foto, aero, kosmik, suratlar); 4) tadqiqotishlariolibboriladiganrayonlarningqisqachatabiiygeografiktavsifiyig‘ilganma’lumotlarasosidayoziladi. Buxomakihisobotdir. Maqsad: shukungaqadarob’ektdaqandayishlarbajarilgan, nimalarbajarilishikerak, degansavollargajavobberiladi. Matndabob, paragraflarajratilibdalapaytidabajariladiganishlaraniqlanadi. Boshqachaqilibaytgandao‘rganilayotganrayonningishchimodelituziladi. 5) Dalaishlarinibajarishvato‘planganma’lumotlarniqaytaishlashuchunotryadyokiekspeditsiyaa’zolaritanlanadi. Ularningfunksiyalari, maqsadi, instruksiyavaishhajmibelgilanadi. 6) Dalaishlariuchunzarurbo‘lganjihozlarningro‘yxatituzilib, oziq-ovqat, medikomentlarhamolinadi. 7) Rayonuchunmostransportvositalaritanlanadi (avtomobil, qayiq, mototsikl, samolyotvah.k.), haydovchiolinadi, transportuchunjavobgarshaxstayinlanadi. 8) Zarurvabajariladiganishlarningmaqsadvavazifalarigabog‘liqholdama’lummasshtablixaritalar (jumladan, tarmoqli, maxsusxaritalar), aerofotosuratlar, kosmiksuratlar, ma’lumotnomalar (masalan, iqlimbo‘yichaspravochnik), kosmiktasvirlar, blankalarvah.k. olinadi. 9) Huquqiy, moliyaviy-iqtisodiyvaboshqahujjatlartayyorlanadi (safaruchunhujjatlar, maxsusruxsatnoma, doktorko‘rigidano‘tgan, sog‘ligito‘g‘risidagihujjatvah.k.).

Tekshirishkerakbo‘lganhududuchuntavsifberish (4 punktgaqarang) kattaahamiyatgaega. Sababiadabiyotlardayoritilmaganma’lumotlarnidaladato‘plash, qo‘shimchaishlarnibelgilabolishgaimkonberadi. Xullas, tadqiqotishlariolibboriladiganrayonningxomakimodelituziladi.

Tayyorlovyokitashkiliybosqichtadqiqotishlariningboshqabosqichlarivabarchaishlarningmuvaffaqiyatlibajarilishinita’minlaydi. Bubosqichqanchalardiqqate’tiborbilanbajarilganbo‘lsa, tadqiqotdavridabajariladiganishlarshunchaliksamaraberadi.