O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi

―O
ʻ
zbekiston Respublikasining davlat tili 
o
ʻ
zbek tilidir‖
, – deb belgilab qo
ʻ
yilgan. Ushbu jumlalar bosh qomusimiz hisoblanmish – 
Konstitutsiyamizda ham o
ʻ
z tasdig
ʻ
ini topgan. O
ʻ
zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 4-
moddasida shunday deyilgan: 
―O
ʻ
zbekiston Respublikasining davlat tili o
ʻ
zbek tilidir. 
O
ʻ
zbekiston Respublikasi o
ʻ
z hududida istiqomat qiluvchi barcha millatlar va elatlarning tillari, 
urf-odatlari va an‘analari hurmat qilinishini ta‘minlaydi, ularning rivojlanishi uchun shart-
sharoit yaratadi‖
. O
ʻ
zbek tili davlat tili sifatida qonun bilan mustahkam tasdiqlanar ekan, bu 
narsa yurtimizda yashovchi barcha millat vakillarining o
ʻ
z ona tillarida so
ʻ
zlashishlariga aslo 
monelik qilmaydi, ularga hurmat bilan qaraladi. Boshqa millat vakillari tillarining himoyalanishi 
respublikamizda qabul qilinayotgan qonun hujjatlarining naqadar xolis ekanligidan dalolat 
beradi. Respublikamizda yana bir shunday qonun qabul qilinganki, aynan shu qonun orqali ona 
tilimizning rivojlanishi, ravnaq topishi yo
ʻ
lida yana bir qadam tashlandi: Prezidentimiz Shavkat 
Mirziyoyev tomonidan 2020-yil 10-aprelda imzolangan O
ʻ
RQ-615-son Qonunga ko
ʻ
ra 21-oktabr 
– ―O
ʻ
zbek tili kuni‖ bayrami deb e‘lon qilindi
103
. 
O
ʻ
zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Birlashgan Millatlar Tash-
kiloti Bosh Assambleyasining yetmish beshinchi yubiley sessiyasidagi xalqaro munozaralarda 
102
Oripov A. Tanlangan asarlar. -Toshkent: G
ʻ
afur G
ʻ
ulom nomidagi Adabiyot va san
ʼ
at nashriyoti, 2000. - 179 b. 
103
O
ʻ
RQ-615-son Qonun (10.04.2020). https://kun.uz/uz/news/2020/04/10/21-oktabr-ozbek-tili-bayrami-kuni-etib-belgilandi. 

---

121 
Birlashgan Millatlar Tashkilotining oltita rasmiy tillaridan birida emas, balki o
ʻ
zbek tilida 
ma‘ruza qilishi barchamizning qalbimizni g
ʻ
urur va iftixor tuyg
ʻ
usiga to
ʻ
ldirdi
104
. Vatanimiz 
tarixida bunday yuksak minbarda ona tilimiz hali hech qachon yangramagan edi. Bu olamshumul 
hodisa o
ʻ
zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligining o
ʻ
ttiz bir yilligiga munosib tuhfa bo
ʻ
ldi. 
Prezidentimizning ona timizda so
ʻ
zlagan nutqi O
ʻ
zbekistonning 34 million aholisida, qolaversa, 
boshqa mintaqalardagi barcha millatdoshlarimizda ham faxrlanish hissini uyg
ʻ
otdi. Ushbu tarixiy 
voqea ona tilimizning naqadar buyukligini, naqadar betakrorligini, naqadar jozibadorligini yana 
bir bora isbotladi, o
ʻ
zbek tilining dunyo tillari qatoridagi nufuzini yanada yuksaltirdi.
O
ʻ
zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligiga chorak asrdan ko
ʻ
proq vaqt o
ʻ
tgan bo
ʻ
lsa-da, 
ota-bobolarimiz bir necha asrlardan buyon tilimizdan aloqa vositasi sifatida foydalanishgan, 
uning rivojiga o
ʻ
zlarining beqiyos hissalarini qo
ʻ
shganlar. Buning yorqin namunasi sifatida 
Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, Mavlono Lutfiy kabi ulug
ʻ
mutafakkirlarning biz 
avlodlarga qoldirgan bebaho asarlarini ko
ʻ
rsatsak mubolag
ʻ
a bo
ʻ
lmaydi.
 
Tilimiz juda boy va takrorlanmasdir, uni qancha ta‘riflasangiz, shuncha ozlik qiladi. 
Tilimizda shunday so
ʻ
zlar borki, ularning boshqa tillardagi aniq tarjimasini topish qiyin. O
ʻ
zbek 
tilida millatimizning barcha o
ʻ
y-fikrlari, keng dunyoqarashi, kelajakka qaratilgan orzu-umidlari, 
vatanimizga bo
ʻ
lgan muhabbati, so
ʻ
z bilan ta‘riflab bo
ʻ
lmas his-tuyg
ʻ
ulari aks etadi. Milliy 
o
ʻ
zlikni anglash, ajdodlar-u avlodlar o
ʻ
rtasidagi ruhiy-ma‘naviy bog
ʻ
liqlik tilimiz orqali namoyon 
bo
ʻ
ladi. Shu o
ʻ
rinda muhtaram birinchi Prezidentimiz Islom Karimov o
ʻ
zining ―Yuksak ma‘na-
viyat – yengilmas kuch‖ asarida bayon etgan barhayot so
ʻ
zlarni esga olmasdan iloj yo
ʻ
q: 
―O
ʻ
zlik-
ni anglash, milliy ong va tafakkurning ifodasi, avlodlar o
ʻ
rtasidagi ruhiy-ma‘naviy bog
ʻ
liqlik til 
orqali namoyon bo
ʻ
ladi. Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga, avvalo, ona allasi, ona tilining 
betakror jozibasi bilan singadi. Ona tili – bu millatning ruhidir‖
105
. 
Buyuk ajdodlarimizning qilgan sa‘y-harakatlari, izlanishlari, qahramonliklari tufayli o
ʻ
zbek 
tili hozirgi ko
ʻ
rinishga keldi. Shunday ekan, biz yosh avlodlar ham buyuk ajdodlarimizga mu-
nosib izdosh bo
ʻ
lagan holda ona tilimizga yuksak hurmat bilan qarashimiz, uning jahon miqyo-
sidagi o
ʻ
rnini hozirgidan-da yuksaltirishimiz, taraqqiy etishiga o
ʻ
z hissamizni qo
ʻ
shishimiz dar-
kor. Unutmaslik kerakki, ona tilimiz ona vatanimiz kabi aziz va suyukli, u hamisha e‘tibor ham-
da ehtiromga munosibdir.