O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi

Qo n Membrana Sitozol
glyukoza→ →glyukoza
Insulin→ R Glikogen sintezi lipogenez oqsil biosintezi → hujayrani o’sishi, 

↑ ↓ 
rivojlanishi 

↑ Faollanadilar
→ sGMF
↓

Glikogenoliz lipoliz proteoliz
↓ ↓
Keton tanacha glyukoneogenez
ingibirlanadi
Bez funktsiyasini buzilishi
Giperinsulinemiya – insulinni ishlab chiqaradigan hujayrani shikastlanishidan (insuloma) va insulinni miqdorini ko’paytirganda kuzatiladi. Bunda yuqorida aytilgan metabolik o’zgarishlar kuchli bo’lib, gipoglikemiyaga olib keladi. Oldini olish uchun glyukoza va giperglikemiyani keltirib chiqaradigan gormonlar ishlatiladi.
Insulin yetishmovchiligida – qandli diabet rivojlanadi. Qandli diabet 2 xil ko’rinishda bo’ladi. 1. Insulin bilan bog’liq formasi (IZSD) – insulinni sintezi va sekretsiyasi pasayganda kelib chiqadi; 2. (INZSD) – a) qonda erkin holdagi insulinga nisbatan bog’liq formadagi insulinni miqdori oshib ketadi, natijada glyukozani faqat yog’ to’qimasi o’zlashtirib, undan yog’larni sintezlaydi; b) Insulinni retseptorlarini miqdori kamayishi, yoki defektli retseptor va insulin sintezlanib retseptor va insulin kompleksi hosil bo’lmaydi
Diabetda katabolik jarayonlar anabolik jarayonlardan ustunlik qiladi glyukozani o’zlashtirilishi pasayganligi tufayli lipoliz oshib ketadi, bunda qonda yog’ kislotalarni, glitserinni, xolesterinni miqdori oshadi va ular qon bilan siydikka chiqa boshlaydi. Qondagi keton tanachalar pH ni pasaytirib organizmga jiddiy ziyon keltirishi mumkin.
Glyukogon – Mm = 3485 bo’lgan oqsil, 29 ta aminokislota qoldig’idan iborat. A – hujayralarda proglyukogon sintezlanadi, u 37ta aminokislotadan tuzilgan bo’lib, proteazalar yordamida gidrolizga uchrab faol glyukogonga o’tadi. Glyukogonni sekretsiyasi qonda Ca²⁺ va argininni miqdori oshganda ko’payadi, glyukoza va samotastatin ta’sirida kamayadi.