O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti tarix fakulteti kurs ishi mavzu: xoja samandar termiziyning «dastur ul-muluk»

Kurs ishining maqsad va vazifalari. “Dastur ul-muluk” asari Orta Osiyoning XVII asr adabiyotining qiziqarli boyligi hisoblanadi. Ammo u nafaqat etika-didaktik adabiyotining asari sifatida, balki Buxoro xonligining XVII asr so’nggi choragidagi muhim voqealar o’z aksini topgan tarixiy manba sifatida ham ahamiyatga egaligini aniqlash lozim. Xoja Samandarning “Dastur ul-muluk” asarining tarixiy qismi biz uchun ikki munosabatlarda muhim: bir tomondan, unda boshqa manbalardagi ma’lumotlarni to‘ldiruvchi O‘rta Osiyoning XVII asr oxiri tarixi bo‘yicha qimmatli ma’lumotlar mavjud bo‘lsa, ikkinchi tomondan, unda o‘sha davr Buxoro aholisining turmush tarzi hamda urf-odatini yorituvchi asl faktlar keltirib o‘tiladi.
Kurs ishining obyekti va predmeti. Tadqiqotning tarixiy manbasini Buxoro xonligidagi Ashtarxoniylar sulolasi davrini yoritish tashkil etadi.
Mavzuning o’rganilganlik darajasi. Akademiklardan G. Zaleman birinchi bo’lib Kun to’plamidagi qo’lyozmalar ro’yxatini nashr qilganida “Dastur ul-muluk” asarini qayd etdi. Olima M.Salohitdinovaning so‘zlariga ko‘ra, bu asar tadqiqiotchilarni SSSR FA sharqshunoslik institutining fors va tojik qo‘lyozmalari qisqa katalogini tuzish vaqtida qiziqtiradi, chunki asarning uchdan ikki qismini tarixiy mazmundagi ma’lumotlar tashkil etadi. 1964-yil eron filologiyasi bo‘yicha IV Butunittifoq ilmiy konferensiyasida “O‘rta Osiyo tarixi bo‘yicha yangi manba” mavzusida ma’ruza o‘qildi. Ushbu ma’ruzada “Dastur ul-muluk”ning muallifi haqida qisqa ma’lumotlar berilib, asarning tarixiy manba ekanligini tushuntirishga harakat qilindi. M.Salohitdinova 1971-yili “Dastur ul-muluk” asarining forsiy matnining ruscha tarjimasini zarur izohlar bilan chop etdi. Asarning o‘zbekcha nashri 1997-yili Jabbor Esonov tomondan amalga oshirildi.
Kurs ishining tarkibiy tuzilishi. Tadqiqot kirish, 2 bob va 4 paragraf, xulosa hamda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatidan iborat.


I-BOB. XOJA SAMANDAR TERMIZIYNING TARIX FANIDA TUTGAN O’RNI VA ROLI