|
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
“Ijtimoiy fanlar” fakulteti
“Yoshlar psixologiyasi” yo’nalishi
“Umumiy psixodiagnostika"fanidan
Mustaqil ta’lim
Mavzu: Pedagogik diagnostika
Bajardi: N. Fazliddinova
Tekshirdi: A.Rasulov
Toshkent-2022
Esse.
Pedagogik diagnostika.
Reja:
Kirish I
Asosiy qism II
1. Pedagogik diagnostikaning mazmun moxiyati.
2. Pedagogik diagnostika va baholash tarixi
3. Pedagogik diagnostikada ilmiy- tadqiqot metodlari.
Xulosa III
Kirish I
Pedagoglar kasbiy mahoratining asosiy komponentlaridan biri o‘quv-tarbiya
jarayonini to‘g‘ri va samarali boshqara olishdir. Buning uchun pedagogning texnik vauslubiy bilimlami puxta egallagani yetarli emas. Pedagog o‘z ishi, faoliyati
natijalarini tahlil qilishi, o‘quvchi-talabalarda qiyinchilik tug‘dirayotgan sabablami
o‘z vaqtida aniqlashi, bu qiyinchiliklami o‘quvchi-talabaga individual yondoshish
jarayonida bartaraf qila olishi lozim. 0 ‘quv-tarbiya jarayonini boshqarishning bunday tarzda takomillashtinsh vosita va yo‘llaridan biri ilmiy jihatdan asoslangan
psixologik-pedagogik diagnostikadir.
Asosiy qism II
Istalgan kasbiy faoliyat sohasida diagnostika uning tarkibiy qismi hisoblanadi.
Masalan, ishlab chiqarish jarayonida mahsulot sifatim belgilab beradi. Bu holatdan
o‘qituvchining kasbiy-pedagogik faoliyati, umumiy o‘rta taiim nm g pedagogik
faoliyati ham istisno emas. Har bir o'qituvchi o‘zinmg o‘qitish va tarbiyalash
jarayonining natijalarini o‘rganib, tekshirib boradi, ularning bo‘sh o‘zlashtirish
sabablarini tahlil etib boradi. Ammo bu hali diagnostika bilan bog‘langani yo‘q.
“Pedagogik diagnostika” - bu kengroq tushuncha boiib, uning o"ziga xosligi
quyidagi holatlarda namoyon bo‘ladi:
Diagnostika pedagogik maqsadlarda o'tkazilib, tahlillar asosida
yangi tahliliv analiz olinib, ulami sharhlash asosida taiim sifatini oshiradi, taiim -
tarbiyajarayonida o‘quvchi-talaba shaxsini rivojlantiradi.
Olingan yangi axborotlar asosida o‘qituvchi pedagogik faoliyatida
taiim sifatini oshiradi.
Olingan xulosalar asosida o'qituvchi o‘ziga mos yangi metodlami
tanlab, o‘quv jarayoniga ijodiy yondoshadi.
Pedagogik diagnostika yordamida o‘qituvchining nazoratni
baholashdagi faoliyat funksiyasi ortib boradi.
O’qituvchi tomonidan an’anaviy qo‘llab kelinayotgan shakl,
metod va vosi talar diagnostika natijalari asosida qayta ко‘rib chiqilishiga imkon
beradi. Ta‘limda pedagogik diagnostika - ta’lim-tarbiya faoliyatida uning sifat va
samaradorligini aniqlab beruvchi amaliyot bo‘lib, unda erishilgan muvaffaqiyat va
muvaffaqiyatsizlikni ko‘rsatib beradi va uning takomillashtirish imkoniyatini ochib
beradi. U dars jarayonida, ta’lim sub’ektlari faoliyatida, pedagogik texnologiyalami
qo‘llash jarayonida ham muhim ahamiyaitga ega. Bunda diagnostika ta’lim maqsadi
va mazmuni, metod va vositalar, motivlar va qobiliyatlar asosida natijani ro‘yobga
chiqarishga xizmat qiladi
Pedagogik diagnostikani ilmiy asosda tahlil etish va yoiga qo‘yish XX asr
boshlarida amalga oshirilgan. Shu boisdan, ushbu pedagogik jarayonning nomlanishi
ham turlicha boigan. Ayrimlar pedagogik diagnostikani taklif etilgan bilimlaming
o‘zlashtirish asosi, deyishsa, ba’zilar uni o‘qitishni jadallashtiruvchi axborotdir, deb
hisoblaydilar. Yana ayrimlar esa diagnostika egallangan bilim sifatini nazorat
etishdir, degan fikmi ilgan suradilar. Tamqli pedagog olim Matserman pedagogik
diagnostikani “0 ‘quvchi-talaba o'zlashtirishi bilan o‘quv materialmi to‘g ‘ri tanlash,
maqsadni to‘g‘n yo‘naltirish mezonidir” deb hisoblaydi. Aslida pedagogik
diagnostika o‘quv materialini bilish jarayonining asosini tashkil etib, maqbul
pedagogik xulosaga kelishga zamin yaratadi. Ushbu fanning tarixiga nazar tashlasak,
o‘tgan asrlarda u o‘quvchi-talaba bilimini baholash orqali amalga oshirilganini
kuzatamiz. Unga 1864-yilda AQSH olimlari D.Fisher va R.Reeslar asos solganlar.
1908-yildan boshlab, olim T.Stoun arifmetikadan test orqali o‘quvchi-talaba
bilimining sogiom tizimini tadbiq etgan. Nemis olimi Linner “Test shaxsning turli holatlarini, shaxsiy xususiyat, lmkoniyat va qobiliyatlarim amqlovchi ilmiy
metoddir” deb ta’riflaydi.
Pedagogik ilmiy-tadqiqot metodlar shaxsni tarbiyalash, unga muayyan
yo‘nalishlarda chuqur, puxta ilmiy bilimlami berish tamoyillari, ob’ektiv va sub’ektiv omillarini aniqlovchi pedagogik jarayonning ichki mohiyati, aloqa va qonuniyatlarini maxsus tekshinsh hamda bilish usullaridir. Demak, ilmiy-tadqiqot metodlari pedagogik diagnostikada ham muhim ahamiyatga ega.
Pedagogik diagnostikada ilmiy tadqiqot metodlarini amalga oshirish murakkab,
muayyan muddatni taqozo etuvchi, izchillik, uzluksizlik, tizimlilik hamda aniq
maqsad kabi xususiyatlarga ega boigan jarayon bo‘lib, uning samarali boiishi uchun
bir qator shartlarga rioya etish zarur. Ular quyidagilardir:
1) muammoning dolzarbligi va masadning aniq belgilanganligi;
2) ilmiy farazlaming to‘g‘ri shakllantirilganligi;
3) vazifalaming diagnostika maqsadi asosida to‘g‘ri belgilanganligi;
4) diagnostika metodlari tizimiga nisbatan ob’ektiv yondoshuv;
Xulosa III
Hozirgi vaqtda O‘zbekiston Respublikasida pedagogik yo‘nalishda olib
borilayotgan ilmiy izlanishlar dialektik yondoshuvga asoslanadi. Pedagogik hodisa,
voqelik va ulaming qonuniyatlarini aniqlashda bunday yondoshuv pedagogik hodisa
va jarayonlaming umumiy aloqasi, ulaming izchil, uzluksiz rivojlanishi, bolaning
fiziologik rivoji, uning psixologik, intellektual jihatdan takomillashib borishini
ta’minlashi, qarama-qarshiliklaming shaxs kamolotini ta’minlashdagi o'm i va roli,
shuningdek, dialektika kategoriyalarming ahamiyatini e’tirof etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
