O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

Ozon “tuynugi”. 
XX asrning 50-yillaridan boshlab, havoda freon 
gazlarining (xlor, ftor, uglerod) miqdori ko‗payganligi kuzatila boshlandi. 
Bu gazlar 25 km balandlikda joylashgan ozon qatlamini yemira boshladi. 
Ma‘lumki, ozon qatlami Quyoshdan kelayotgan zararli ultrabinafsha 
nurlarni tutib qoladi. Ozon qatlamining yemirilishi natijasida ozon 
―tuynugi‖ hosil bo‗ldi. Mazkur tuynukdan Yer yuzasiga ultrabinafsha 
nurlarining kirib kelishi donli ekinlar hosilini keskin kamaytirib yuborishi, 
odamlarning teri raki kasaliga chalinishlariga sabab bo‗lishi aniqlangan. 
1989-yil 81 mamlakat olimlari, mutaxassislari hamda davlat ar- 
boblari qabul qilgan ―Ozon qatlamini muhofaza qilish Xelsinki
Deklaratsiyasi‖ da 2000-yilga qadar freon gazlaridan ishlab chiqariladigan 
mahsulotlari kamaytirib borish tadbirlari belgilab berildi. Natijada so‗nggi 
yillarda ozon ―tuynugi‖ning maydoni qisqarib bormoqda. 
Hozirgi vaqtda kishilar atmosfera havosi ifloslanishining salbiy 
oqibatlarini bilib, uning oldini olish borasida ma‘lum choralarni 
ko‗rmoqdalar. Ko‗p shaharlarning sanoat rayonlari aholi yashaydigan 
rayondan ajratilgan, ya‘ni aholi yashaydigan uylar 2—3 km uzoqlikda, 
shimol 
tomonga 
joylashtirilgan. 
Korxonalardan 
chiqqan 
zaharli 
chiqindilarni shimoldan esgan shamol janubga, aholi yashamaydigan 
tomonga olib ketadi. 
Atmosfera havosining musaffoligini saqlash uchun korxonalar 
texnologiyasi ekologik jihatdan sog‗lom bo‗lishi kerak, ya‘ni atrof-muhitga 
zaharli moddalar chiqarmasligi lozim. Buning uchun ular ekspertizadan 
o‗tkaziladl shahar va qishloq ko‗chalarida, korxonalar atrofida 
ko‗kalamzorlashtirish ishlarini yanada yaxshilash lozim. 
Bilib qо„ygan yaxshi! 
Atmosfera bosimi, 
atmosfera havosining bosimi. A.b. jism 
sirtining maydon birligiga atmosferaning bosib turadigan kuchiga teng 
bо‗lgan bosim bilan о‗lchanadi. A.b. metereologiyada barometrning 
simob ustunining balandligi yoki bar bilan о‗lchanadi va Paskal (Pa) 
bilan ifodalanadi. Harorat O
o 
С ga teng va barometrda simob ustunini 
balandligi 735.6 mm bо‗lganida A.b. 1 kg /sm
2 
ga teng bо‗ladi. 
Balandlik dengiz sathidan kо‗tarilgan sari A.b. pasaya boradi.