O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

 
 
 
 
 
 
 
Atmosferaga chiqarilgan zaharli chiqindilarning aksariyat qismi yer 
yuzasiga qaytib tushadi va tuproqni, suvni zaharlaydi. Bu zaharli moddalar 
o‗simlik va hayvonlarga ham ta‘sir etadi. Tuproqqa tushgan zaharli 
moddalar undagi gaz rejimiga, kimyoviy jarayonlarga ta‘sir etadi. Eng 
yomoni, 
zaharli 
moddalar 
tuproqdagi 
barcha 
makro 
va 
mikroorganizmlarning faoliyatini buzadi. Havodagi har xil gazlar, changlar 
o‗simliklarda o‗tadigan assimilatsiya jarayonlarini susaytiradi. Tuproqqa 
tushgan metan gazi, superfosfat, sulfat kislotalari o‗simliklarning ildiz 
sistemalarini zararlaydi, hosildorlikni kamaytirib, ularning sifatini buzadi. 
Bilib qо„ygan yaxshi! 
Agar Yer yuzida o'rtacha harorat 3-4 °Cga ko'tarilsa, 
iqlim 
mintaqalari yuzlab kilometrga surilishi, dehqonchilik chegaralari 
shimolga kirib borishi va juda katta maydondagi doimiy muzlik- 
lar erib ketishi mumkin. Shimoliy Muz okeanini qoplagan muzlar yozda 
erib ketib, kemalar bemalol suzib yurishi mumkin. Ikkinchi tomondan 
esa, Moskva va uning yon atrofidagi shaharlar iqlimi 
Kavkaz ortining hozirgi iqlimiga o‗xshab qolar edi. Afrikadagi 
ekvatorial zona shimolga surilib, Sahroi Kabirni egallashi mumkin. 
Antarktida va Grenlandiya muzliklari erib ketib, natijada Dunyo 
okeani sathi 66 metrga ko'tarilgan bo‗lar edi. Buning natijasida esa 
hozirda insoniyat yashab turgan 25 % qirg‗oqlar suv ostida qolgan 
bo'lar edi. 
BMT ekspertlarining ilmiy bashoratlariga ko'ra Yer yuzi aholisi 
2010-yilda 7 mlrd, 2025-yilda esa 8,5 mlrd kishiga, 2040-yilga borib, 
10 mlrd kishiga yetadi. 

---

71 
 
Yuqorida keltirilganidek, hozirgi davrda atmosfera havosi ifloslanishi 
tufayli isib bormoqda. Havoning isishiga, ayniqsa, karbonat angidrid gazi 
sabab bo‗lmoqda. Atmosfera havosining isishi sayyoramizda sodir 
bo‗layotgan global ekologik muammolardan biridir. Ayrim ma‘lumotlarga 
ko‗ra, hozirgi davrda inson faoliyati tufayli yiliga o‗rtacha 22 milliard 
tonnadan ortiq is gazi atmosferaga chiqarilmoqda. Uning miqdori yildan 
yilga ortib bormoqda.