O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

2.1-jadval. Tarmoq asosiy topologiyalarining xarakteristikasi 
Topologiya 
Afzalligi 
Kamchiligi 
“Shina” 

kabelning 
tejab 
sarflanishi; 

arzon va foydalanish 
uchun qulay bo‘lgan 
uzatish vositasi; 

soddaligi 
va 
ishonchliligi; 

oson kengaytirilishi. 

trafik hajmining oshib ketishi bilan 
tezlik pasayadi; 

muammolarni lokalizatsiyalashning 
qiyinligi; 

har qanday kabel segmentining 
ishlamay qolishi butun tarmoqning 
ishlashini to‘xtatadi. 
“Halqa” 

barcha uzellar teng 
huquqqa ega; 

foydalanuvchilar soni 
tarmoqning 
samaradorligiga taʼsir 
qilmaydi. 

bitta kompyuterning ishlamay qolishi 
butun tarmoqni ishdan chiqaradi; 

muammolarni lokalizatsiya qilish 
qiyin; 

tarmoq sozlash butun tarmoqni 
to‘xtatishni talab qiladi. 
“Yulduz” 

yangi uzelni qo‘shish 
yoki tarmoqni sozlash 
oson; 

markazlashtirilgan 
nazorat va boshqaruv; 

bitta uzel yoki bitta 
kabel 
segmentining 
ishdan chiqishi butun 
tarmoqning ishlashiga 
taʼsir qilmaydi. 

markaziy 
qurilmaning 
ishlamay 
qolishi butun tarmoqning faoliyatini 
to‘xtatadi;

kabellarning ko‘p sarflanishi. 
2.1.4. Boshqa topologiyalar 
Yuqorida keltirilgan 3 ta asosiy topologiyadan tashqari “Daraxt”, “To‘liq 
ulangan”, “Panjara”, “Katakli” topologiyalardan ham foydalaniladi. “Daraxt” 
topologiyasini bir necha «Yulduz» topologiyasidan hosil bo‘lgan deb qarash 
mumkin. «Yulduz» topologiyasidek «Daraxt» topologiyasida ham aktiv (2.6-rasm) 
va passiv (2.7-rasm) topologiya bo‘ladi. «Aktiv daraxt» topologiyasida bir necha 

---

26 
aloqa kabellarining birlashgan markazida – markaziy kompyuterlar, «Passiv daraxt» 
holatida esa konsentratorlar joylashgan.