O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Kompyuter tarmog‘i
– bu kompyuterlar orasida aloqani taʼminlaydigan 
apparat va dasturiy vositalar to‘plami hisoblanadi. Tarmoq kartasiga ega bo‘lgan, 
bir-biridan uzoq bo‘lmagan masofada joylashgan bir nechta kompyuterlar maxsus 
tarmoq kabellari bilan ulanadi.
1.2.
 
Kompyuter tarmoqlari klassifikatsiyasi 
Birlashtiriladigan tarmoq uzellarning bir biriga nisbatan joylashgan 
masofasiga qarab kompyuter tarmoqlari 4 turga bo‘linadi: global tarmoq, 
mintaqaviy tarmoq, lokal tarmoq va shaxsiy tarmoq. Tarmoq uzeli sifatida tarmoqqa 
ulangan kompyuter, server, mobil telefon hamda marshrutizator, kommutator kabi 
tarmoq qurilmalari bo‘lishi mumkin. 
Odatda bitta xona, bitta bino yoki bir-biriga yaqin binolarda joylashgan 
kompyuterlar tarmoq orqali birlashtirilganda 
lokal tarmoq (LAN) 
hisoblanadi. 
Dunyo bo‘ylab bir-biridan uzoq masofada bo‘lgan kompyuterlar 
global 
tarmoq
orqali birlashtiriladi. Eng keng tarqalgan global tarmoq bu 
Internet 
tarmog‘i
hisoblanadi. 
Mintaqaviy tarmoq (MAN) 
bitta mintaqa, shahar, viloyatda 
joylashgan kompyuterlarni bog‘laydi. MAN turidagi tarmoq LAN tarmoqqa 
nisbatan katta, WAN tarmoqqa nisbatan esa kichik bo‘ladi. Ushbu tarmoqlar o‘zaro 
ulanishi mumkin (1.1-rasmga qarang). 
Shaxsiy tarmoq 
(PAN) foydalanuvchining 
shaxsiy elektron qurilmalarini (noutbuk, smartfon, telefon, quloqchin) ulaydi. Ushbu 
tarmoqning boshqa tarmoqlardan farqli jihati shundaki, bunday tarmoqlarning taʼsir 
doirasi kichik, tezligi past, uzellar soni kam, ulash va sozlash juda oson. Shaxsiy 

---

10 
tarmoqlar simsiz texnologiyalar asosida quriladi. Shaxsiy tarmoqlarni qurish uchun 
eng keng tarqalgan standart bu 
Bluetooth
standarti hisoblanadi. 
Global tarmoq
Mintaqaviy 
tarmoq
Mintaqaviy 
tarmoq
Lokal 
tarmoq
Lokal 
tarmoq
Lokal 
tarmoq
Lokal 
tarmoq
Lokal 
tarmoq