O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti falsafa fakulteti psixologiya yo'nalishi

Egizaklar metodi.
Egizaklar metodi, 1876 yilda bosmadan chiqqan 
F.Galtonning "Egizaklar tarixi tabiat kuchi va tarbiyasi mezonidir" nomli 
maqolasi bilan borliq, lekin bu metodning keng ko‗lamda qo‗llanilishi 
asrimizning 20yillariga to‗g‗ri keladi. 
Izlanishlar egizaklarning 2 ta 
monozigot
va 
dizigot
turlari mavjudligini 
ko‗rsatadi. Birinchisi monozigot ( MZ) bo‗lib, u bir tuxum xujayralarda 
rivojlanadi, bir sperma maxsuli
, 
birinchi bo‗linish bosqichida ikkita o‗xshash 

---

22 
genetik organizm bir joyda ikkita embrional strukturaga ( tuzilishiga) ega bo‗lgan 
bir zigotadan tashkil topgan bo‗ladi. Ikkinchisi dizigot (DZ) bo‗lib, genlar nuqtai 
nazaridan oddiy aka-uka va opa singillar, ya‘ni ikkita tuxum xujayralarida 
rivojlangan, ikkita sperma maxsuli va shunday ekan umumiy genlarning teng 
yarmiga egadir.
Egizaklar metodi:
a) egizaklarni bir biridan ayirish metodi;
b) juft egizaklar metodi;
v) egizaklarni nazorat qilish metodlaridan iborat.
Ular haqida qisqacha to‗xtalamiz, MZ egizaklarni ayirish metodi 
"Irsiyat va muhit"
muammolari to‗g‗risidagi tajribalarda o‗zining muhim 
ekanligini ko‗rsatdi. Ba‘zi bir sabablarga ko‗ra bir-biridan ajratilgan ikkita 
o‗xshash genotipli egizaklar turli xil muhitda tarbiya qilinadi. Shubxasiz, MZning 
bunday usuli ancha qiyin masala bo‗lib, tekshirish natijalarida shuni ko‗rsatadiki, 
bunday hollarda egizaklarning bir jufti tarbiya topgan muhit sharoitlarining real 
farqlarini ko‗rsatib o‗tish shart. Daniyalik psixogenetik N.Juel-Nelsonning o‗n 
ikki juft bir biridan ajratilgan MZlarni tadqiq qilishi psixologlarda o‗zgacha 
qiziqishi vujudga keltirdi, ayni vaqtda bu boshqa psixologik tahlillardan ajralib 
turadi.
Juft egizaklar metodi asoschisi psixolog R.Zazzodir. Bu metod asosini egiz 
sheriklarning o‗zaro munosabatlarida psixologik o‗ziga xoslikni chuqur o‗rganish 
tashkil etadi. R.Zazzo juft egizaklar o‗zlarini