O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi o'zbekiston milliy universiteti

Fraza urg'usi frazalarning 
ulashni fonetik 
vositasi hisoblanadi. Nutqning fonetik bo'linishida ko'rsatib o'tilganidek, fraza 
bir urg'uga ega bo'lgan boshqa mayda bo'laklarga bo'linadi. Bu bo'laklarni 
tak-
tlar 
deb atagan edik. Odatda o'zbek va rus tillarida fraza urg'usi nutq taktlarining 
oxirgi qismiga tushadi. Uch turdagi fraza urg'usi farqlanadi: odatiy 
fraza urg'u-
si
, 
mantiqiy
va 
emfatik urg'u
. Nutqning mazmuni jihatdan frazaning biror qis-
mini alohida ajratib ko'rsatish uchun xizmat qiluvchi prosodik vosita 
mantiqiy
urg'u 
deyiladi. Masalan: U – 
vrach
, rafiqasi esa, 
o'qituvchi
. Bu – juda 
qiziq 
kitob.
1
Nutq melodiyasi bilan musiqa melodiyasi o'rtasida ma'lum munosabat mavjud. Ashulada 
ular bir-biriga jo'r bo'ladi. «Melodiya» tushunchasi o'zbekcha «ohang» tushunchasiga to'g'ri 
keladi.

---

- 37 - 
Frazadagi biror so'zni emotsional - ekspressiv jihatdan ajratib ko'rsatuvchi 
prosodik vosita