O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi o'zbekiston milliy universiteti

palatalizatsiya 
(yumshatish) deyiladi. Rus tilida bunday palatalizatsiya kuchli 
bo'lib, yumshoq undoshlar mavjud. Eshitilishi jihatdan u /y/ tovushini eslatadi. 
Shu sababli, rus tilida undoshlar yumshoq va qattiq kategoriyaga bo'linadi. Ma-
salan, пил - “ichdim” – пыль – “chang” so'zlaridagi /l – l/ undoshlari qattiq va 
yumshoqligi bilan farqlanadi.
Nutq a'zolarining kuchsiz harakati bilan havo oqimining tovush paychala-
ri bir-biriga yaqinlashtirib, sirg'alib o'tishi natijasida aspiratsiya (lotincha 
aspira-
re
– nafas olmoq so'zidan) hosil bo'ladi. Aspiratsiya juda kuchsiz /h/, /h/ nafas 
tovushini eslatadi. Aspiratsiyalashgan undosh tovushlar odatda unli tovushlardan 
oldin keladi. Masalan, ingliz tilida pool /phu:l/ basseyn, take /theik/ olmoq, coat 
/khout/ palto kabi.
O'pkadan chiqqan havoning bo'g'iz bo'shlig'idan sirg'alib o'tishi natijasida 
hosil bo'lgan (h), (h) undoshi bo'g'iz tovushi deyiladi. Til orqa undoshlari ikki xil 
hosil bo'lishi mumkin. Sayoz til orqa undoshlari: (k, g, ng) va chuqur til orqa: (q, 
g', x) tovushlari. Sayoz til orqa undoshlari til orqa qismining yumshoq tanglayga 
tegishi natijasida hosil bo'ladi. Chuqur til orqa undoshlari (q, g', x) esa, yumshoq 
tanglayning pastga tushishi bilan kichik til va til orqa qismlarining birg- biriga 
tegishi natijasida hosil bo'ladi. Bunday tovushlarni uvulyar (lotincha 
uvular
– 
kichik til) undoshlar deb ham ataladi. Uvulyar undoshlar g'arbiy Yevropa va rus 
tillarida uchramaydi. Ular ko'proq sharqiy Osiyo, Kavkaz va turkiy tillarida 
uchraydi.
Jahon tillarida boshqa xil undosh tovushlar ham mavjud bo'lib, ular yuqorida 
berilgan tasnifdan chetga chiqishi mumkin. Biroq keltirilgan tasnif o'zbek, rus va 
ingliz tillaridagi undoshlarni tasnif qilish uchun yetarlidir.