O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 
Nazorat savollari 
1.
SHaxsning individual-psixologik xususiyatlari . 
2.
Temperament-shaxsning dinamik xususiyati ekanligi. 
3.
Temperament nazariyalari. 
4.
Xarakter. Xarakter xususiyatlari. 
5.
Xarakter xususiyatlarini shakllanishi. 
6.
Xarakter aksentuatsiyasi. 
7.
Qobiliyatlar. 
8.
Qobiliyatning aniqlash yo‘llari. 
 

---

320 
10-MAVZU. SHAXSNING O‘ZINI O‘ZI ANGLASHI. MEN-
KONSEPSIYASI. SHAXSNING IJTIMOIY TASAVVURLARI 
Reja: 
1. O‘zini o‘zi anglash: jarayoni va natijasi 
2. Men-konsepsiyasi va jinsiy o‘xshashlikning shakillanishi 
3. Gender o‘xshashligi 
4. Ijtimoiy tasavvurlari: muammolar va istiqbollar 
 
O‘zini o‘zi anglash: jarayoni va natijasi 
O‘z-o‘zini anglash jarayon va natija sifatida ko‘riladi. Odatda, o‘z-o‘zini 
anglash ob’ektiv dunyoga qarama-qarshi qo‘yiladi. Bunda aloxida e’tibor ong va 
o‘z-o‘zini anglash nisbatiga, ong birinchiligi masalasiga beriladi. S.L.Rubenshteyn 
ongga bo‘lgan ideolistik qarashni tanqid qiladi, unga ko‘ra “psixik mavjutlik uning 
anglashi bilan; psixikani moxiyati shundaki, u to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zini-o‘zi 
bilishda; ruhiyat ong bilan, ong-ruxiyat bilan bir deb xisoblanadi. Natijada ruxiyat 
anglash doirasida cheklanib qoladi, uning ongi va bilishi- to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
ma’lumot borligi”. O‘z qarashini ong va o‘z-o‘zini anglash muammosida ximoya 
qilib Rubenshteyn, o‘z-o‘zini anglash o‘z ichiga, o‘z-o‘ziga munosabatni kiritadi, 
lekin to‘g‘ridan-to‘g‘ri emas, balki shaxsning butun xayoti va sub’ektning xayotiy 
ko‘rinishlari vositachiligida, deb ta’kidlaydi. Ong o‘z-o‘zinianglashdan emas, balki 
o‘z-o‘zini anglash sub’ektning aktivligidan shakillanadi. “O‘z-o‘zini anglash va 
o‘z-o‘zini bilishning ob’ekti “toza” ong emas, balki ong insonning real material 
mavjudligida aloxida , insonning o‘zi esa o‘z borlig‘ining o‘zluksiz butunligida”. 
O‘z-o‘zini anglashni jarayon va maxsulot sifatida ajralishini U.Djems 
tomonidan kiritilgan. U Men-angluvchi(I) va Men-ob’ekt-kabi(Me) ajratgan. Men-
angluvchi toza tajriba, o‘z-o‘zini anglashning protsessual xarakteristikasi. O‘z-
o‘zini anglashning bu ikki aspektni biz faqat nazariyasiga nisbatan avtonom 
sifatida tasavvur qilishimiz mumkin, chunki ular real xolatda bir-birisiz mavjud 
emas. 
 

---

321