O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Xulq-atvorni o‘rganish. 
20-asrning dastlabki o‘n yilligida amerikalik 
olim
Djon B. Uotson biologik masalalarni o‘rganishga e’tibor qaratdi va bu esa
shaxs xulq-atvorini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, Vilgelm Vundtning qarashlariga 
zid edi. Uotsonning bu harakatlari bixeviorizm deb nomlandi. U psixologiya inson 
tabiatining moddiy jabhalarini o‘rganishga qaratilgan bo‘lishi kerak degan g‘oyani 
ilgari surdi. Uning g‘oyasicha, tashqi xulq-atvor psixologiyaning o‘rganish asosi 
bo‘la oladi. Bu esa xulq-atvorni o‘rganishga ehtiyoj tug‘diradi. Bixeviorizm esa 
inson tabiatini mexanik tasvirini o‘zida ifoda etdi. Keyinchalik bu g‘oyani Skinner 
boyitdi.
SHaxs psixologiyasining metodologik masalalarini boshlang‘ich bo‘g‘inidan 
biri sifatida Freyd faoliyatini qayd etish mumkin. Venalik vrach Freyd 
psixoanalizga asos soldi. Bu esa uning vrachlik faoliyatida emotsional 
buzilishlardan aziyat chekkan insonlarni o‘rganish orqali o‘zining ilmiy 
yondashuviga asos soldi. U o‘zining uzoq vaqtli seanslari asosida uning hayotiy 
to‘g‘risidagi ijodiy talqinlari taqdim etdi. Uning yondashuvi eksperimental 
o‘rganishdan keskin tafovut qildi. Freydning psixoanalitik yondashuvi inson 
tabiati haqidagi noyob qarashlarni ishlab chiqishga sabab bo‘ldi.
G.Olportning xizmatlari hisobida o‘tgan asrning 30-yillariga qadar Garvard 
universitetida shaxs psixologiyasi amerika psixologiyasida bir tizimga keltirishga 
erishildi. Buning uchun tadqiqot ishlari, o‘quv kurslari va ilmiy jurnallar nashr 
etishga erishildi.