O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov kompyuter ta’minoti

Intel 486 rusumli markaziy protsessor 
1989 yili Intel korporatsiyasi tranzistorlar soni milliondan oshib ketgan 80x86 deb 
nomlanadigan mikroprotsessorlar oilasining birinchi vaqilini havola etdi. 486 
protsessorlarining avlodi kompyuterda komandalar satri orqali amalga oshiriladigan 
ishdan “ko‘rsatgin-u bir bor chert!” rejimiga o‘tilganligini nishonladi. Intel 486 
ichiga o‘rnatilgan matematik soprotsessorga ega birinchi mikroprotsessor bo‘ldi. U 

---

64 
markaziy protsessor o‘rniga murakkab matematik amallarni bajarib, ma’lumotlarga 
ishlov berish jarayonini sezilarli darajada tezlatib yubordi. 
486 protsessori komanda va ma’lumotlarning 8 Kbaytini saqlash uchun 
mo‘ljallangan bo‘lib, mikrosxema ichiga o‘rnatilgan ichki keshga ega. 
Yaratiladigan yangi imkoniyatlar tizimlarning ko‘p vazifaligini yanada 
kengaytiradi. Yangi operatsiyalar xotira qurilmasi ichidagi semaforlar bilan olib 
boriladigan ishlar tezligini oshiradi. Mikrosxemalardagi jihozlar kesh-xotiraning 
ziddiyatli bo‘lmasligini kafolatlab, ko‘p sathli keshlashtirish jarayonini amalga 
oshirish uchun mo‘ljallangan vositalar ishini qo‘llabquvvatlaydi. 
Pentium rusumli protsessor 
Intel firmasining asosiy yutuqlaridan biri Pentium rusumli protsessor yaratilishi 
bo‘ldi. Bu ish 1989 yil iyun oyida boshlandi. Pentium ni ishlab chiqish va sinab 
ko‘rish ishlarida shaxsiy kompyuterlarni ishlab chiqadigan va dasturiy ta’minot 
tuzadigan asosiy mutaxassislar faol ishtirok etishdi. Bu esa, o‘z navbatida, 
loyihaning umumiy muvaffaqiyatiga sezilarli omil bo‘ldi. 
1991 yil intihosida protsessor maketi tayyor bo‘lib, unda muhandislar dasturiy 
ta’minotni ishga tushirishga muvaffaq bo‘ldilar. Loyiha ishlari asosan 1992 yilning 
fevral oyida nihoyasiga yetkazilib, protsessorlarning tajriba uchun yaratilgan