O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Azlarova yengil sanoat texnologiyasi

 
26-rasm. Uzaytirilgan tumshuqli poyabzallar
49
 
                                                 
49
 
Haydarov O.A.  Poyabzal va charm-attorlik buyumlarni modellashtirish asoslari: o‗quv qo‗llanma -T.: Sharq, 2010, 9-
b. 

---

136 
 
XVIII asrga kelib hamma Yevropa mamlakatlarida poyabzal konstruksiyasining 
rivojlantirilishi bir yo‗lda bordi. 
XIX  asr  o‗rtalariga  kelib  poyabzal  ishlab  chiqarishni  mexanizatsiyalashtirish 
boshlandi.  Birinchi  bo‗lib  taglik  va  patakni  qirqish  uchun  sodda  vint  (burama)li 
presslar paydo bo‗ldi. 
XVII  asrning  oxirida  tikuv  mashinasining  ixtiro  qilinishi  poyabzal  ishlab 
chiqarish texnologiyasini mukammallashtirdi va rivojlantirdi. 
Sun‘iy  materiallarni  paydo  bo‗lishi  esa  poyabzal  konstruksiyasini 
rivojlantirishga  katta  ta‘sir  qildi.  Rezina  ishlab 
chiqarish  texnologiyasini  rivojlantirish  natijasida 
yangi  quyma  yaxlit  taglik  paydo  bo‗ldi,  ya‘ni 
taglik, poshna, qo‗ygich va to‗ldirgichlar bitta qilib 
maxsus qoliplarda quyiladigan bo‗ldi. 
1932–1934-yillarga 
kelib 
―Skoroxod‖ 
poyabzal 
fabrikasida 
(Peterburg) 
taglikni 
biriktirishda  yangi  issiq  vulkanizatsiya  usuli  ixtiro 
qilindi.  Bu  usulda  bir  vaqtning    o‗zida  taglik  va 
poshna rezina qorishmasidan vulkanizatsiya qilinib, 
tanavorga  biriktiriladi.  Poyabzal  sanoatida  bu  usul 
inqilobiy   ahamiyatga ega bo‗ldi.