O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti “fizika” kursidan

3– topshiriq Mavzuning taqdimot slaydini tayyorlang.
(Slayddan mavzu, mavzu rejasi, ko’rgarma vositalari, qiziqarli faktlar,video darslar, ta’rif va 
formulalar, jadvallar, mavzu yuzasidan xulosa, adabiyotlar ro’yhati joy olishi kerak.) 

---

17 
Mustaqil ish № 9
 
Mavzu: Kapillyar hodisalar. Bug’ hosil bo’lishi va kondensatsya 
Maqsad: Suyuqliklarning umumiy xossalari va tuzilishini o’rganish 
Ushbu mavzuni mustaqil o’rganish uchun tavsiya etiladigan mavzular 
 
1.
Suyuqlikning umumiy xossalari va tuzilishi. 
2.
Sirt taranglik.
3. Xullash. Kapillyar hodisalar. 
Mavzuga doir topshiriqlar 
1 – topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering. 
1.
Suyuqlikning qanday xossalarini bilasiz va ularning tuzilishi qanday? 
2.
Sirt taranglik kuchi , sirt taranglik koeffitsiyenti deb nimaga aytiladi? 
3.
Sirt taranglikni qanday kuchlar hosil qiladi? 
4.
Nima uchun hullovchi suyuqlik kapillyarda ko’tariladi? Nima uchun hullamaydigan 
suyuqlik kapillyarda pastga tushadi? 
5.
Suyuqlikning kapillyarda ko’tarilishi ( yoki pastga tushishi) balandligi qanday 
kattaliklarga bog’liq? 
6.
Kondensatsiya deganda qanday jarayonni tushunasiz. 

2 – topshiriq Quyidagi masalalarni yeching 
1 – masala. 
Ichki radiusi r = 0,5 mm bo’lgan kapillyar naychada suyuqlik h=11 mm 
balandlikka ko’tarilgan. Agar bu suyuqlikning sirt taranglik koeffitsiyenti α= 0,022 N/m ga 
teng bo’lsa, uning zichligini toping. Erkin tushish tezlanishi g= 9,8 m/s
2
. 
2 – masala. 
Ichki diametri d= 2,9 mm bo’lgan, suvda to’liq ho’llanadigan kapillyar naychada 
suv qancha balandlikka ko’tarilishini toping. Suvning zichligi ρ = 1 10
3
kg/m
3
, sirt taranglik 
koeffitsiyenti α = 0,072 N/m va erkin tushish tezlanishi g = 9,8 m/s
2
. 
3 – masala.
Агар капилляр найларнинг 1,5мм диаметрлиги сувга 0,5мм диаметрлиги эса 
керосинга туширилса, бу суюқликларнинг найлардаги кўтарилиш баландликларининг 
нисбати (h
с
/h
k
) қандай бўлади? сув ва керосиннинг зичликлари ρ
с
=13,6г/см
3
; ρ
к
=0,8г/см
3
ва 
сирт таранглик коэффициентлари =72 мН/м; =24мН/м
4 – masala.
Агар зичлиги 0,8 г/см
3
бўлган суюқликнинг 2мм диаметрли капилляр найда 
кўтариш баландлиги 7,5 мм бўлса, шу суюқликнинг сирт таранглик коэффициентини 
аниқланг (мН/м). 
5 – masala.
Диаметри 0,73 мм бўлган найча сувга туширилганда ундаги сув устуни қанча 
баландликка кўтарилади(см)? =7,3∙10
3
Н/м