Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi jizzax davlat pedagogika instituti begbutayev a. E., Yusupov r. M

Analog maʻlumotlar kanallari
. Analog kanallarning eng keng tarqalgan turi 
- umumiy telefon kanallari (ovoz chastotasi kanallari). Tonal chastotadagi 
kanallarda tarmoqli kengligi 0,3 ... 3,4 
kHz
boʻlib, u odam nutqining spektriga mos 
keladi. 
Ayrim maʻlumotlarning tovush chastotasi kanallari orqali uzatilishi uchun 
alohida signal va analog chiziqlarning xususiyatlariga mos keladigan signal 
konvertorlariga ehtiyoj bor. Bundan tashqari, ikkilik signallarni bevosita 0,3 ... 3.4 
kHz
tarmoqli kengligi boʻlgan telefon kanali orqali uzatish tezligi 3 
kbit/s
dan 
oshmasligi kerak. Haqiqatan ham, bitta bitni uzatish ikki voltli singnaldan va bir 
differentsial TVning davomiyligini talab qiladi 
= (3 ... 4)/(6,28 FB), bu yerda FB passbandning yuqori chastotasi. Keyin 
uzatish tezligi B dir< 1/(2 ТВ). 
 
3.2. Simsiz tarmoq 
 
 
Bluetooth — bu 100 metrgacha boʻlgan masofada qurilmalar orasida simsiz 
maʻlumotlarni uzatish texnologiyasi. Bluetooth ishlab chiqarishga doir ishlar 1994 
yilda Ericsson telekommunikatsion jihozlar ishlab chiqaruvchisi tomonidan 
boshlangan. Oxir-oqibat Bluetooth 1998 yilda asos solingan Bluetooth Special 
Interest Group tomonidan ishlab chiqildi. Unga Ericsson, IBM, Intel, Toshiba va 
Nokia kompaniyalari kirdi. Keyinchalik u IEEE 802.15.1 xalqaro standartining bir 
qismiga aylandi. Bluetooth soʻzining ildizi Daniyaga borib taqaladi, u "koʻk tish" 
degan maʻnoni beradi. Bir-biriga qarshi boʻlgan Daniya qabilalarini yagona 
qirollikka birlashtirgan vikinglar qiroli Xarald Iʻni shunday chaqirishgan. Umuman 
olganda, Bluetooth ham aloqa protokollarini bir universal standartga birlashtiradi. 
Hi-News Bluetooth qanday ishlashiga doir maʻlumotlari bilan boʻlishdi.
Bluetoothʻning taʻsir tamoyili radiotoʻlqinlardan foydalanishga asoslangan. 
Bluetooth ishga tushirilganda 2,4 GGs atrofidagi cheklangan chastota diapazonida 

---

43 
ishlaydigan radio uzatgich faollashadi. Bu spektor qismi ISM — Industry deb 
ataladi, Science and Medicine — turli maishiy uskunalar va simsiz tarmoqlarda 
qoʻllaniladi. Faollashuvdan soʻng radiouzatgich shu diapazondagi barcha 
signallarni kuzata boshlaydi. Ikkinchi qurilma ham xuddi shu ishni bajaradi. 
Qurilmalar bir-birini topganidan soʻng birinchisi uzatgich rolini oʻz zimmasiga 
oladi, ikkinchisi esa priyomnikka aylanadi. Maʻlumotlar keng qamrovli toʻsiqlarga 
chidamlilikni taʻminlovchi maxsus FHSS algoritmidan uzatiladi. Mazkur 
algoritmga muvofiq, Bluetooth signali chastotasi soniyasiga 1600 marta oʻzgaradi. 
Har bir ulanish uchun chastotalar orasidagi ketma-ketlik tasodifiy hisoblanadi va 
bu faqat har 625 mikrosoniyada sinxron ravishda bir chastotadan boshqasiga 
oʻtadigan uzatgich hamda priyomnikka maʻlum. SHunday ekan, agar yoningizda 
uzatgich-priyomniklarning bir necha jufti ishlayotgan boʻlsa, ular bir-biriga xalaqit 
bermaydi. Bu algoritm shuningdek uzatilayotgan maʻlumotlar himoya tizimining 
bir qismi hisoblanadi. Bluetoothʻdan yoʻllashdan avval maʻlumotlar maxsus 
bloklarga ajratiladi. Priyomnik protsessori paketlarni qayta ishlaydi, ulardan 
uzatiluvchi faylni yaratadi va uni qurilmaning doimiy xotirasiga joylaydi. Raqamli 
maʻlumotlar va audiosignal uzatishda kodlashning turli sxemalari qoʻllaniladi: 
audiosignal takrorlanmaydi, raqamli maʻlumotlar esa, maʻlumotlar paketi 
yoʻqotilgan taqdirda takroran uzatiladi.
Bluetooth asosini bitta bosh tugun va bir qancha (ettitagacha) tobe 
tugunlardan iborat 10 metr radiusli maydonni qamrab olgan pikotarmoq (
piconet
) 
tashkil etadi. Vaholanki, ular bir-biri bilan koʻprik moslamasi (maxsus tugun) bilan 
ham bogʻlanadilar. (3.11-rasm.). Bir nechta pikosetlarning oʻzaro bogʻlanishi