O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Jizzax viloyat kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi

Suvni kimyoviy usulda yumshatish. Suvni kimyoviy usulda
yumshatishning turli usullari ancha keng tarqalgan. Bu usullardan
biri cho‘ktirish usuli bo‘lib, bunda suv tarkibidagi kalsiy va magniy
kationlari, eriydigan tuzlar qiyin eriydigan birikmalarga aylantiriladi.
Buning uchun suvga gidroksid OH– va karbonat CO2–
3 ionlari
kiritiladi. Bu maqsadda ohak Ca(OH)2, kalsiylangan soda Na2,
CO3 va trinatriyfosfat Na3PO4 ishlatiladi. Suvga solingan reagent
20–30 min davomida suv bilan aralashtiriladi. Ishlov berilganidan
so‘ng cho‘kkan quyqalar filtrlanadi, yumshagan suv esa dvigatelning
sovitish tizimiga quyiladi. Bu usulda ishlov berishdan so‘ng
umumiy qoldiq qattiqlik 0,5–1,0 mg. ekv/l ga teng bo‘ladi.
Kation almashtirish usuli suvda erimaydigan ba’zi moddalarning
(kationlarning) suvni kationlar orqali filtrlashda o‘zining kationlarini
tuzlar kationlariga almashtirish xususiyatiga asoslangan.
Ishlab chiqarish sharoitida suvni glaukonit yoki sun’iy permutit
birikmasi bilan yumshatish keng tarqalgan. Suv glaukonit (permutit)
dan filtrlab o‘tkazilganida unda o‘zgarish bo‘ladi: mineraldagi
natriy suvga o‘tadi, suvdan ajralgan kalsiy va magniy esa unda ushlanib
qoladi. Ishlatilganida quyqa hosil qilmaydigan yumshoq suv
shu tarzda olinadi.
Glaukonit filtr 40 kg glaukonit joylashtirilgan sig‘imdan iborat
bo‘lib, undagi glaukonit qatlami 350–370 mm bo‘ladi. Filtrning
unumdorligi suvning dastlabki qattiqligi 18 mg. ekv/l bo‘lganida
250–300 l ni tashkil etadi. Ba’zan glaukonit o‘rnida permutit ishlatiladi
va bu permutit filtr deb yuritiladi.