Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi jizzax davlat pedagogika instituti begbutayev a. E., Yusupov r. M

 
3.3. Mikrotoʻlqin va sun’iy yuldosh tizimlari 
Simli aloqa vositalari xali uzoq vaqt saqlanishi muqarrar. Birinchidan, optik 
tolali kabel orqali maʻlumot uzatish tezligi mikrotoʻlqin va yuldosh tizimiga 
nisbatan 10000 marta yuqori. Ikkinchidan, ulardan maʻlumotlarni “oʻgʻirlash” 
qiyinroq. Ammo, koʻpgina yangiliklar aynan shu simsiz kommunikasiyada roʻy 
beradi. Bundan tashqari, koʻpgina xollarda simli aloqani tashkil qilish juda qiyin.
Mikrotoʻlqin tizimlari maʻlumotni atmosfera orqali yuqori chastotali 
radiotoʻlqinlar shaklida uzatadi. Mikrotoʻlqin chastotasi 1 GGts va undan yuqori. 
Bu toʻlqinlarni uzatish va qabul qilish uchun maxsus antennalardan foydalaniladi. 
Bu antennalar tepaliklarda joylashtiriladi, chunki bu toʻlqin toʻgʻri chiziq boʻylab 
tarqaladi va to’siqlarni aylanib oʻta olmaydi. Shuning uchun uzatuvchi va qabul 
qiluvchi bir-biriga “qarab” turishi kerak.
Mikrotoʻlqinlarni uzatish va qabul qilishda yerdagi balandlikdagi 
stansiyalarni yaratish maʻlum qiyinchiliklarga olib keladi. Bu qiyinchiliklarni 
bartaraf etish uchun “uchar stantsiyalar” - yaʻni yoʻldoshlar yaratilgan. Fazodagi 
yoʻldosh va yerdagi antenna oʻrtasida toʻsiq boʻlmaydi va antenna balandlikda 
joylashishi xam shart emas. Odatda bu yoʻldoshlar 22300 milya (

36800 km) 
balandlikda yer atrofida oʻz orbitalarida aylanishlari kerak. Baʻzi yangi tizimlarda 
ular pastroqda “joylashgan”. Ularning aylanish tezligi yerning oʻz oʻqi atrofida 
aylanish tezligi bilan bir xilligi sababli ular yerga nisbatan “xarakatsiz”. Ular 

---

55 
quyosh batareyalariga ega. Ular maʻlumotni bir antennadan qabul qilib boshqasiga 
uzatishga, shuningdek, xam raqamli, xam analogli signallarni uzatishga qodir.