O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

2. SHTRIX KODNING TUZILISHI 
Rasmda EAN – 13 iste’molchi tovarning shtrix kod simvolikasi keltirilgan 
(1-rasm). 
Ma’lumotni kodlashtirish uchun simvollar, shtrixlar va oraliqlarning ma’lum 
bir joylashish kengligi ishlatilgan. 
Rasmli sonning har bir qismi yoki ma’lumotning har bir turi kodlashtirilishi 
shtrix kod shaklida yozilishi mumkin (Masalan, buyurtma soni yoki tovar 
partiyasining soni). 

---

88 
1-rasm. EAN – 13 simvoli 
2-rasm. EAN – 8 simvoli 
3-rasm. UPC kodlari 
Davlat kodi 
Tayyorlovchi 
kodi 
Nazorat soni 
5 0 1 2 3 4 5 2 
“
START
” 
belgisi 
Markaziy 
bo‘lish belgisi 
“
STOP
” 
belgisi 
Bo‘sh joy
Bo‘sh joy 
Nazorat raqami 
Tovar kodi 
Korxona nomeri 
Prefiks kodi EAN-13 (O‘zbekiston kodi) 

---

89 
Shtrix kodlashni skanerlashtirish kod tagida yozilgan sonni komp'yuterga 
kiritish bilan bir o‘rinda turadi va bu juda muhim. Klaviatura yoki shtrix kodni 
o‘qish bo‘yicha qanday bir ma’lumot kiritilmasin, ularning ko‘rsatkichi o‘zgarmay 
qolaveradi. 
Shtrix kod simvolidagi informasiyani o‘qish uchun skanerning nuri shtrix 
kodga qaratiladi. Dekoder yordamida shtrix kodda kodlashtirilgan ma’lumotni 
olamiz. Shtrixlar va oraliq ko‘rinishida kodlashtirilgan raqamli ma’lumot shtrix 
kod tagida yoziladi. Bu belgilar bizga tushunarli, chunki ularni odam tomonidan 
o‘qilsa bo‘ladi.
Shtrix kodlar aniq tekshiruvlar shuni ko‘rsatadiki, shtrix kodni o‘qishda 
aniqlangan xatoliklar 1000 dan 1 % kam. Testlar shuni ko‘rsatadiki, shtrix kod 
ko‘rinishidagi kodlashtirilgan informasiyaning aniqligi 10000000 belgiga bitta 
xatolikni tashkil qiladi.