O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA

MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI

TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETINING

QO‘QON FILIALI

Ro‘yxatga olindi №__________________ «_____» __________ 2020 yil

“TASDIQLAYMAN” O‘quv va tarbiya ishlari bo‘yicha direktor o‘rinbosari_______ O.Yunusov “____” __________ 2020 yil

“ELEKTR MASHINALARI” fanining

I SH CH I O‘ Q U V D A S T U R I

Bilim sohasi:	300000 –	Ishlab chiqarish texnik soha
Ta'lim sohasi:	310000 –	Muxandislik ishi
Ta'lim yo‘nalishi:	5310700–	Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari (elektr mashinasozligida)

Mashg‘ulotlar turi.	IV semestr	V semestr
Ma’ruza	60 soat	26 soat
Amaliy mashg‘ulot	36 soat	18 soat
Laboratoriya mashg‘ulotlari	12 soat	6 soat
Mustaqil ta’lim	100 soat	44 soat
JAMI:	208 soat	94 soat

Qo‘qon – 2020 y

Ishchi o‘quv dastur O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligida № БД – 5310700 – 3.12 raqam bilan ro‘yxatga olingan va 20__ yil “__” ________ da ________- sonli buyruq bilan tasdiqlangan namunaviy fan dasturi asosida tuzilgan.

Fanning ishchi o‘quv dasturi TDTU ning Qo‘qon filiali kengashining 2020-yil “____”__________dagi ____-sonli bayoni bilan tasdiqlangan.

Tuzuvchi:

U. Ahmedov – TDTU ning Qo‘qon filiali o‘qituvchisi

Taqrizchi:

T. Bo’teyev - TDTU ning Qo‘qon filiali “Matematika tabiiy-ilmiy va umumkasbiy fanlari” kafedrasi dotsenti, tf.n.

KELISHILDI:

Toshkent davlat texnika universiteti Qo‘qon filiali O‘quv va tarbiyaviy ishlar bo‘yicha direktori o‘rinbosari:	______________ O.Yunusov
«____»_____________2020 y.

1. Fanning oliy ta'limdagi o‘rni hamda

maqsadi va vazifalari

Fanni o‘qitishdan maqsad – bu yo‘nalishda ta'lim olayotgan har bir talabada elektr mexanikasi sohasida elektr mashinalarining turlari, tuzilishi, ishlatilishi va ularda bo‘ladigan elektromagnit jarayonlar bo‘yicha yo‘nalish ixtisosiga mos bilim, ko‘nikma va malaka shakllantirishdir.

Fanning vazifasi – talabalarga elektr mashinalarining nazariyasi, turlari va tuzilishi hamda ularda bo‘ladigan elektromagnit jarayonlarni o‘rgatishdan iborat.
2. “Elektr mashinalari” fanidan o‘tiladigan

mavzular va mashg‘ulot turlariga ajratilgan soatlarning taqsimoti

T/r	Ma’ruza mavzulari	soat
IV semestr
1.	«Elektr mashinalar» faniga kirish.	2
2.	Fanning predmeti va uslublari.	2
3.	Transformatorlarda bo‘ladigan fizik jarayonlar.	2
4.	Magnit o‘zaklari va magnit o‘zaklarning tuzilishi	2
5.	Transformatorning yuksiz ishlash va qisqa tutashuv rejimlarida ro‘y beradigan elektr magnit jarayonlar.	2
6.	Transformator chulg‘amlaridagi EYuK va toklar	2
7.	Transformatorning ikkilamchi chulg‘am elektr parametrlarini birlamchi chulg‘am o‘ramlar soniga keltirish.	2
8.	Almashtirish sxemasi va vektor diagramma	2
9.	Keltirilgan transformator.	2
10.	Keltirilgan transformatorlarning parametrlari	2
11.	Transformatorning T simon va G simon almashtirish sxemalari va vektor diagrammalari.	2
12.	Tashqi tavsifi.	2
13.	Kuchlanishni rostlash. Quvvat isroflari va FIK	2
14.	Transformator chulg‘amlari ulanish guruhlari.	2
15.	Parallel ulash shartlari	2
16.	Maxsus transformatorlar turlari.	2
17.	Avtotransformatorlar. O‘lchov transformatorlari.	2
18.	Payvandlash transformatorlari.	2
19.	O‘zgaruvchan tok mashinalarining umumiy masalalari	2
20.	Sinxron mashinalarining tuzilishi va elektr energiyani ishlab chiqarishda ularning tutgan o‘rni	2
21.	Asinxron va sinxron mashinalarning o‘zaro farq qiladigan va o‘xshashlik jihatlari	2
22.	O‘zgaruvchan tok mashinalarining stator chulg‘ami qismlari, sxemalari.	2
23.	O‘zgaruvchan tok stator chulg‘ami EYuKlari, magnit yurituvchi kuchlari (MYuK) va magnit maydonlari	2
24.	Yig‘ilgan, tarqoq va qadami qisqargan chulg‘amlarda MYuK taqsimlanishi.	2
25.	Pul'slanuvchi, elliptik va aylana shakldagi aylanuvchi magnit maydon	2
26.	Bir fazali chulg‘amning magnit maydoni	2
27.	Asinxron mashina turlari, tuzilishi va ishlash prinsipi	2
28.	Faza rotorli asinxron mashinaning tuzilishi va ishlash prinsipi.	2
29.	Asinxron mashinaning ish rejimlari	2
30.	Rotori tormozlangan asinxron mashinada bo‘ladigan elektromagnit jarayon.	2
Umumiy jami:		60
Ma’ruza mavzulari V semestr
1.	Rotor chulg‘ami parametrlarini stator chulg‘ami o‘ramlari soniga keltirish	2
2.	Rotori aylanayotgan asinxron mashinadagi elektromagnit jarayoni	2
3.	Asinxron mashinaning vektor diagrammalari va almashtirish sxemasi	2
4.	Asinxron mashinaning energetik diagrammasi Elektromagnit (aylantiruvchi) momenti va mexanik tavsifi	2
5.	Asinxron motorning ish tavsifi.	2
6.	Asinxron motorni ishga tushirish	2
7.	Asinxron motorning aylanish chastotasini rostlash. Asinxron generator, undagi elektromagnit jarayonlar va tavsiflari	2
8.	Asinxron mashinalarning zamonaviy seriyalari va maxsus turlari.	2
9.	Asinxron chastota o‘zgartirgich.	2
10.	Kuchlanishni induksion rostlagich, faza rostlagich	2
11.	Sinxron generatorning turlari, sinxron mashinalarning tuzilishi ishlash prinsipi.	2
12.	Yakor reaksiyasi.	2
13.	Ayon qutbli sinxron generatorning tenglamalari va vektor diagrammalari	2
Umumiy jami:		26

3. Amaliy mashg‘ulot turiga ajratilgan soatlarning taqsimoti

№	AMALIY MASHG‘ULOT	Soat
IV S E M E S T R
1	Transformator chulg’amlarining ulanish guruxini aniqlash	2
2	Yuklama bilan ishlayotgan transformatorning eksplutatsion U2=f(k,0), D{/ = l p = f(kp) xarakteristikalarini xisoblash	2
3	Tajriba ma'lumotlari asosida transformatorning asosiy parametrlarini xisoblash	2
4	Transformator salt ishlash xolatida tavsifini qurish	2
5	Transformator qiska tutashish xolatidagi tavsifini qurish	2
6	Transformator ulanish guruxi ma'lum bo’lganda chulg’amlarning ulanish sxemalarini aniklash	2
7	Yuklama bilan ishlayotgan transformatorning kuchlanish pasayishini aniqlash	2
8	Transformatorning ekspluatatsion xarakteristikalarini qurish	2
9	Transformatrning salt ishlash xolatidagi qarshiliklarini aniqlash	2
10	Transformatrning qiska tutashish xolatidagi qarshiliklarini aniqlash	2
11	Transformatorning foydali ish koeffitsientini quvvatiga qarab xisoblash	2
12	Bir fazali stator chulg’amini xisoblash	2
13	Asinxron motorni qo’shimcha qarshilik yordamida ishga tushirish	2
14	Asinxron motorning ish xarakteristikalarini toklar doiraviy diagrammasi yordamida aniqlash	2
15	Asinxron motorning mexanik xarakteristikasini anik xisoblash;	2
16	Asinxron motorning aylanish chastotasini rostlash usullariga oid masalalar yechish	2
17	Asinxron motorni generator sifatida ishlatish	2
18	Asinxron motorni ishga tushirish momentini aniqlash	2
J A M I:		36
V S E M E S T R
1	O’zgarmas tok mashinalarida quvvat isroflarini xisoblash	2
2	Asinxron motorning tormozlash momentini va statik momentini aniqlash	2
3	Asinxron mashinaning toklar doiraviy diagrammasini qurish	2
4	Asinxron mashinaning tezligini qutblarini o’zgartirib rostlash	2
5	Asinxron generatorni bir fazali tarmoqqa ulash uchun ish va ishga tushirish sig’imlarini xisoblash	2
6	Asinxron motorni rekupirativ tormozlashni xisoblash	2
7	Uch fazali ayon qutbli sinxron generatorning burchak xarakteristikasini xisoblash	2
8	Ayon qutbli sinxron generatorning muhim parametrlarini hisoblash	2
J A M I:		16

Amaliy mashg‘ulotlarini tashkil etish yuzasidan kafedra tomonidan ko‘rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar asosiy ma'ruza mavzulari bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalarini amaliy masalalar, keyslar orqali yanada boyitadilar. Shuningdek, darslik va o‘quv qo‘llanmalar asosida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislarni chop etish orqali talabalar bilimini oshirish, masalalar yechish, mavzular bo‘yicha taqdimotlar va ko‘rgazmali qurollar tayyorlash, normativ-huquqiy hujjatlardan foydalanish va boshqalar tavsiya etiladi.

4. Laboratoriya mashg‘ulot turiga ajratilgan soatlarning taqsimoti

№	LABORATORIYA MASHG‘ULOT	Soat
IV S E M E S T R
1	Uch fazali ikki chulg’amli transformatorning salt ishlash qiska tutashuv xolatlaridagi xarakteristikalarini va parametrlarini tekshirish	2
2	Uch fazali ikki chulg’amli transformatorning yuklama xolatidagi tavsiflari va parametrlarini tekshirish	2
3	Uch fazali ikki chulg’amli transformatorlarning ulanish guruxlarini aniqlash	2
4	Uch fazali ikki chulg’amli transformatorlarning parallel ishlashi	2
5	Uch fazali qiska tutashgan rotorli asinxron motorning salt ishlash va qiska tutashuv xarakteristikalarini tekshirish va parametrlarini aniqlash	2
6	Uch fazali qiska tutashgan rotorli asinxron motorning ish xarakteristikalarini tekshirish	2
J A M I:		12
V S E M E S T R
1	Uch fazali faza rotorli asinxron motorning salt ishlash va qiska tutashuv xarakteristikalarini tekshirish va parametrlarini aniqlash	2
2	Uch fazali faza rotorli asinxron motorning ish xarakteristikalarini tekshirish	2
3	Uch fazali sinxron generatorning salt ishlash va yuklanish tavsiflarini tekshirish	2
J A M I:		6

5. Kurs loyihasi (ishi) bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Kurs loyihasi ijodiy mustaqil ishlash ko‘nikmalarini rivojlantiradi, talabalarda transformatorlarni va asinxron motorlarni elektromagnit va issiqlik hisobini bajarish ko‘nikmalarini hosil qiladi. Har bir talabaga shaxsiy topshiriq beriladi.

Kurs loyihasi mavzulari muntazam ravishda qayta ko‘rib turiladi va tasdiqlanadi.

6. Mustaqil ishlar bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar
Mustaqil ta'lim quyidagi shakllarda tashkil etiladi:

• 
  mavzularni normativ-huquqiy hujjatlar va o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish;
  
• 
  mavzular bo‘yicha referat tayyorlash;
  
• 
  seminar va amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish;
  
• 
  ilmiy maqola va tezislarni tayyorlash;
  
• 
  fanning dolzarb muammolarini qamrab oluvchi loyihalar tayyorlash;
  
• 
  nazariy bilimlarni amaliyotda qo‘llash;
  
• 
  amaliyotdagi mavjud muammolarning yechimini topish;
  
• 
  o‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha asosiy ilmiy adabiyotlarga annotasiya yozish va boshqalar.
  

Ta'lim jarayonida innovasion texnologiyalarni, o‘qitishning interfaol usullarini qo‘llash talaba tomondan mustaqil tanlanadi. Talabalarning mustaqil ta'limini tashkil etish tizimli tarzda, ya'ni uzluksiz va uzviy ravishda amalga oshiriladi. Talaba olgan nazariy bilimini mustahkamlash, shu bilan birga navbatdagi yangi mavzuni puxta o‘zlashtirishi uchun mustaqil ravishda tayyorgarlik ko‘rishi kerak.
Mustaqil ta’limni tashkil etishda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi va joriy nazorat sifatida baholanadi:

• 
  mavzular bo’yicha konspekt (referat, taqdimot) tayyorlash. Nazariy materialni puxta o’zlashtirishga yordam beruvchi bunday usul o’quv materialiga diqqatni ko’proq jalb etishga yordam beradi. Talaba konspekti turli nazorat ishlariga tayyorgarlik ishlarini osonlashtiradi, vaqtni tejaydi;
  
• 
  o’qitish va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimlari bilan ishlash. Olgan bilimlarini o’zlashtirishlari, turli nazorat ishlariga tayyorgarlik ko’rishlari uchun tavsiya etilgan elektron manbalar, innovatsion dars loyihasi namunalari, o’z-o’zini nazorat uchun test topshiriqlari v.b;
  
• 
  fan bo’yicha qo’shimcha adabiyotlar bilan ishlash. Mustaqil o’rganish uchun berilgan mavzular bo’yicha talabalar tavsiya etilgan asosiy adabiyotlardan tashqari qo’shimcha o’quv, ilmiy adabiyotlardan foydalanadilar. Bunda rus va xorijiy tillardagi adabiyotlardan foydalanish rag’batlantiriladi;
  
• 
  INTERNET tarmog’idan foydalanish. Fan mavzularini o’zlashtirish, kurs ishi, bitiruv malakaviy ishlarini yozishda mavzu bo’yicha INTERNET manbalarini topish, ular bilan ishlash nazorat turlarining barchasida qo’shimcha reyting ballari bilan rag’batlantiriladi;
  
• 
  mavzuga oid masalalar, keys-stadilar va o’quv loyihalarini ishlab chiqish va ishtirok etish;
  
• 
  amaliyot turlariga asosan material yig’ish, amaliyotdagi mavjud muammolarning yechimini topish, hisobotlar tayyorlash;
  
• 
  ilmiy seminar va anjumanlarga tezis va maqolalar tayyorlash va ishtirok etish;
  
• 
  mavjud laboratoriya ishlarini takomillashtirish, masofaviy (distantsion) ta’lim asosida mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha metodik ko’rsatmalar tayyorlash va h.k.
  

Yangi bilimlarni mustaqil o’rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo’llarini aniqlash, Internet tarmoqlaridan foydalanib ma’lumotlar to’plash va ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy to’garak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola (tezis) va ma’ruzalar tayyorlash kabilar talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. Vazifalarini tekshirish va baholash amaliy mashg’ulot olib boruvchi o’qituvchi tomonidan, konspektlarni va mavzuni o’zlashtirishni ma’ruza darslarini olib boruvchi o’qituvchi tomonidan har darsda amalga oshiriladi.

Mustaqil ishni tashkil etish bo’yicha uslubiy ko’rsatma va tavsiyalar, keys-stadi, vaziyatli masalalar to’plami ishlab chiqiladi. Ma’ruza mavzulari bo’yicha amaliy topshiriq, keys-stadilar yechish uslubi va mustaqil ishlash uchun vazifalar belgilanadi.

8. “Reyting” tizimiga ko‘ra talabalar bilimini baholash turlarini o‘tkazish

J A D V A L I

Fan bo`yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish me’zonlari

Talabalar O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining 2018 yil 9 avgustdagi 19-2018-son bo‘yrug‘i bilan tasdiqlangan “Oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholash tizimi to‘g‘risidagi NIZOM”i hamda “Elektr mashinalari” fanidan talabalar bilimini nazorat qilish turlari va baholash mezonlari bilan fan o‘qituvchisi tomonidan birinchi mashg‘ulotda tanishtiriladi.

Talabalar bilimini baholash 5 baholik tizimda amalga oshiriladi.

Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga qo‘yidagi talablar qo‘yiladi. Talaba:

 elektronika va asbobsozlik ta’lim yo’nalishi talabalarining davlat ta’lim standartida keltirilgan bakalavrlar tayyorlash minimumi darajasi talablari;

 elektronika va asbobsozlik ta’lim yo’nalishi davlat ta’lim standarti va o’quv rejasida keltirilgan fanlar va ularni o’zlashtirishga qo’yilgan talablar;

 yo’nalish tarixi va respublikamiz olimlarining uning rivojiga qo’shgan hissalari;

 yo’nalish profiliga mos ravishda elektr qurilmalarni ishlash printsiplari haqida tasavvurga ega bo’lishi;

 elektronika va asbobsozlikga oid atamalar;

 yo’nalishga mos keluvchi adabiyotlar bilan ishlashni bilishi va ulardan foydalana olishi;

 axborot resurs markazidan foydalana olish;

 yo’nalishga oid maxsus adabiyotlarni qidirish va ulardan foydalanish;

 yo’nalishga oid berilgan mavzular bo’yicha umumlashtirilgan ma’lumotlar va referatlar tayyorlay olish ko’nikmasiga ega bo’lishi kerak.
Talabalarning bilimi quyidagi mezonlar asosida:

5 (a’lo) baho – talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega;

4 (yaxshi) baho – talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega;

3 (qoniqarli) baho – talaba olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega;

2 (qoniqarsiz) baho – talaba fan dasturini o‘zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega emas.

Oraliq baholash: “Oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholash tizimi to‘g‘risidagi NIZOM”ning 2-bob 5-bandiga asosan talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish orqali amalga oshiriladi.

Oraliq nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimini baholash tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi.

Yakuniy baholash: Yakuniy nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimini baholash o‘quv mashg‘ulotlarini olib bormagan professor - o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi yakuniy nazorat turini o‘tkazishda ishtirok etishi taqiqlanadi. Talaba fan bo‘yicha yakuniy nazorat turi o‘tkaziladigan muddatga qadar oraliq nazorat turini topshirgan bo‘lishi shart. Oraliq nazorat turini topshirmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo‘yicha «2» (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba yakuniy nazorat turiga kiritilmaydi.

7. O‘quv-uslubiy va axborot ta'minoti
7.1. Asosiy adabiyotlar
1. Вhattachrya. Electrical machinees 3E book. 2008, N/A p.

2. Fitzgerald. Electric machinery, 6/E book. 2002, N/A p.

3. Berdiev U.T., Pirmatov N.B. Elektromexanika. Texnika oliy oquv yurtlarining «Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» va ” elektr energetika” yonalishi talabalari uchun darslik.– T.: Shams-Asa. 2014. –386 b.

4. Pirmatov N.B., Mustafakulova G.N., Mahmadiev G‘.M. «Elektr mashinalari» kursidan «Asinxron motorlarni loyihalash». O‘quv qo‘llanma. -T.: ToshDTU, 2013. –95 b.

5. Salimov J.S., Pirmatov N.B. Elektr mashinalari. Darslik.-T.: O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2011. – 408 b.

6. Ibrohimov U. Elektr mashinalari. O‘quv qo‘llanma. – T.:O‘qituvchi, 2001.

7. Majidov S. Elektr mashinalari va elektr yuritma. O‘quv qo‘llanma. –T.: O‘qi¬tuvchi, “Ziyo-Noshir” KShK, 2002. – 408 b
7.2. Qo‘shimcha adabiyotlar
1. Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqi. –T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2016. – 56 b.

2. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta'minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma'ruza 2016 yil 7 dekabr'. – T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2016. – 48 b.

3. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: “O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.

4. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida. – T.:2017 yil 7 fevral', PF-4947-sonli Farmoni.

5. N.B. Pirmatov, Z.A. Yarmuxamеdova, G.N. Mustafakulova. Elеktr mashinalari fanining transformatorlar qismi bo‘yicha kurs loyihasini bajarishga oid o‘quv-mеtodik qo‘llanma. –T.: ToshDTU, 2012 – 117 b.

6. Кацман М.М. Сборник задач по электрическим машинам. Учеб. пособие для вузов. –Москва.: – Издательский центр «Академия». 2012. –154 с.

7. Mustafakulova G.N., Toshev Sh.E. Elektr mashinalari fanidan laboratoriya mashg‘ulotlarini bajarish uchun metodik ko‘rsatma. –T.: TDTU, 2015. – 45 b.

8. Pirmatov N.B., Zaynieva O.E. Elektromexanika (Elektr mashinalari) fanidan masalalar to‘plami. O‘quv qo‘llanma. –T.: TDTU, 2004. – 75б.

7.3. Elektron resurslar
1. www.gov.uz – O‘zbekiston Respublikasi xukumat portali.

2. www.lex.uz – O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi.

3. www.Ziyo.net

4. http://dhes.ime.mrsu.ru/studies/tot/tot_lit.htm;

5.http://rbip.bookchamber.ru/description.aspxproduct_no=854;

6. http://energy-mgn.nm.ru/progr36.htm

7. http: //booket.ru./ book-57542.html

(“Электромеханические преобразователи энергии”.

Епифанов А.Г. Изд-во “Лань”. 2004г.)

8. http: //www.unilib.neva.ru/dl/059/Head.html

(Электронная книга по электромеханике. Леонтьев А.Г.)

9. www.utait.ru Копылова И.П. Электрические машины

10. Axborot texnologiyalari: http: //booket.ru./ book-57542.html, http: //www.unilib.neva.ru/dl/059/Head.html