O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

Maxsus boshqaruvchi EXMlarda zaxiralash. Maxsus ayniqsa boshqaruvchi EXMlarda zaxiralash ancha keng qo‘llaniladi (bunday sistemalarda ishonchlilikka talablar yuqori bo‘lganligi tufayli). Bir nechta zaxira EXMlar qo‘llaniluvchi sistemalar ham uchraydi. Ishonchlilikni oshirish maqsadida ularning bar qismi yuklangan zaxara rejimida, bir qismi esa yuklanmagan zaxara rejimida ishlashi mumkin.
Ammo EXM darajasidagi zaxiralash iqtisodiy tomonidan qulay emas. X.S.larida og‘irligi, narxi va o‘lchamlarini chegaralashda imkonni oshirish uchun EXM ni aloxida qurilmalari qo‘llaniladi. Qurilmani yeng zarur qismlarini ish - gini oshirish uchun uchlash yoki mantiq qo‘llanaladi.
X.S. dagi zaxiralagshning barcha ko‘rib chiqilgan usullari passiv zaxiralashga kiradi.

Nazorat savollari.

1. 
   EXT elementlarining kombinasion zaxiralanishiga misollar keltiring.
   
2. 
   Umumiy zaxiralanishda BIE baxolash uchun analitik tenglama keltiring.
   
3. 
   BIE majiotar zaxiralanishda qanday baxolanadi?
   
4. 
   Yuklangan zaxirali bo‘lakli zaxiralash sxemasi bo‘yicha ulangan to‘rtta asosiy elementdan tashkil topgan qurilma ishonchliligini tuzilma sxemasini tuzing.
   

17-MA’RUZA


ELEKTRON XISOBLASH TIZIMLARININING DASTURIY TA’MINOTI ISHONCHLILIGI.


Reja:
1.Dasturiy ta’minoti ishonchliligini asosiy tushunchalari.
2. Dasturiy ta’minoti buzilishlarining sabablari.
1. Dasturiy ta’minoti ishonchliligi asosiy tushunchalari.

Xisoblash apparaturasini ishi ishonchliligini dasturiy ta’minlash bilan birgalikda, hisoblash jarayon shonchliligi sifatida ko‘rish kerak.

Dasturiy ta’minlash ishonchliligi deganda ma’lum ish sharoitlarida, o‘rnatilgan chegalarda o‘zlarini xarakatlarini saqlash, berilgan funksiyalarini bajarish dastur xususiyati tushuniladi.
Dasturiy ta’minot (DT) ishonchliligi buzilmasligi va tiklanuvchanligi bilan aniqlanadi.
Dasturni buzilmasligi yoki DT – EXM da ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida ishga layoqatlilik xususiyatlarini saqlashishi tushuniladi.
DT buzilmasligi uni kuzatishning berilgan vaqt mobaynida, aniq tashqi muxit sharoitlarida buzilmay ishlashi.
Ishonchlilik nuqtai nazaridan DT ni apparaturadan prinsipial farqi, ular eskirmaydilar va buzilishlar sababli ishdan chiqmaydilar.
DT buzilmasligi to‘g‘riligi bilan aniqlanadi: uni barpo qilish etaplaridan kiritilgan borligiga bog‘liq.
Qurilmadagi va DT buzilishlarni kelib chiqish mexanizmi bir – biridan farq qiladi. Qurilmadagi buzilish qurilmadagi elementlar ishdan chiqishiga asoslangan. DT dagi buzilish, quyilgan masalalarga. DT ni mos emasligiga asoslangan. Dasturni korrektligi ni spesifikasiyaga mosligi.
DT ishonchliligining asosiy xarakteristikasi bo‘lib uni tiklanuvchanligi hisoblanadi, u dasturda paydo bo‘lgan xatto tufayli kelib chiqqan buzilishni bartaraf etish uchun ketgan vaqt va mexnat sarfi bilan aniqlanadi.
Dasturda buzilishdan keyin tiklanish: dastur matnini tiklashga, ma’lumotlarni to‘g‘rilashga, hisoblash jarayonini tashkil etuvchilariga o‘zgartishlar kiritishga asoslangan.
D.T. dagi tiklanish – dasturdagi xatoni bartaraf etish o‘rtacha davomiyligi va uni ishga yaroqliligi tiklanishi bilan baxolashi mumkin. D.T. tiklanishi ko‘p omillariga bog‘liq: astur kompleks tuzilma murakkabligiga, dastur ishlab chiqilgan algortmik tilga dasturga xujjatlarni sifati.