O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov

6.4. Termodinamik tenglamalarning stexiometriyasi
Termokimyoviy tenglama issiqlik effekti ko‘rsatilgan balanslangan tenglamadir. Tenglamada qatnashayotgan moddlarning mollar soni va ularning fazaviy (agRejat) holati ko‘rsatiladi. Har qanday jarayondr ∆H ikki xususiyatga ega: uning ishorasi reaksiyaning ekzotermik (-) yoki endotermik (+) ekanligiga bog‘liq. Qaytar reaksiyalarda to‘g‘ri reaksiya entalpiyasining ishorasiga teskari reaksiya ishorasining aksi bo‘ladi:
2H₂O (s) → 2H₂ (g) + O₂ ∆H = 572 kJ
2H₂ (g) + O₂→2H₂O (s) ∆H = -572 kJ
Termokimyoviy tenglamalar turli xisoblashlarda qo‘llaniladi.

7. 
   (1) muammo: Al₂O₃ ni termokimyoviy parchalash hisobiga alyuminiyning asosiy miqdori olinadi:
   

Al₂O₃ (q) → 2Al (q) + 1,5 O₂ ∆H = 1676 kJ
Al₂O₃ ni parchalayotganda 1,0 10³¹ kJ issiqlik ajralib chiqqan bo‘lsa, necha gramm Al olish mumkin ?
Echish: Tenglamaga binoan 1676 kJ issiqlik 54g Al hosil bo‘lganda ajralib chiqadi. Proporsiya tuziladi:1676 - 54 g
1000 kJ - x
x = 32,2 g Al.
6.7 (2) muammo. EtilenniC₂H₄ vodorod bilan gidratlayotganda quyidagi reaksiya ketadi:C₂H₄ + H₂ → C₂H₆ ∆H = 137 kJ
15,0 kg etilenni gidratlaganda qancha issiqlik ajraladi ?
Echish: Tenglamaga binoan 1 mol etilen gidratlanganda 137 kJ issiqlik ajraladi. 15,0 kg da qancha mol borligini xisoblaymiz:
n = 15000/28 =535,7 mol
Etilenning 535,7 molini gidratlaganda 73390,9 kJ issiqlik ajralib chiqar ekan.
6.4 bo‘lim bo‘yicha xulosalar:
Termokimyoviy tenglama reaksiya bilan uning issiqlik effekti orasidagi balansni ko‘rsatadi. Qaytar reaksiyalarda to‘g‘ri reaksiya entalpiyasining ishorasiga teskari reaksiya ishorasining aksi bo‘ladi.