28
Spektrdagi rang tonlarini quyida kо‘rib chiqamiz:
Rang
Diapazon uzunligi
voln, nm
Diapazon
chastatasi, TGs
Diapazon energiyasi
fotonov, eV
Binafsha rang
380—440
790—680
3,26-2,82
Ko’k
440—485
680—620
2,82-2,56
Havo rang
485—500
620—600
2,56-2,48
Yashil
500—565
600—530
2,48-2,19
Sariq
565—590
530—510
2,19-2,10
Olov rang
590—625
510—480
2,10-1,98
Qizil
625—740
480—405
1,98-1,68
Kо‗z kо‗rish chegarsi 400-dan 700 gacha hisoblanadi.
Rang tо‗yinganligi deb tonning spektornikiga yaqinligi, ya‘ni shu yorqinlikdagi
rangga aytiladi. Rang tо‗yinganligi ―R‖ harfi bilan belgilanib, fondagi eng tо‗yingan
rangga nisbatan olinadi. Rang tozaligi-xuddi shu rang tо‗yinganligi ham deyiladi.
Axromatik ranglarning tо‗yinganligi 0-ga teng qilib olinadi.
Bu rangni о‗zgarishi faqat о‗simlikni turiga qarabgina emas, balki yil fasli va
joylardagi mikroklimat tabiatiga ham bog‗liq. Yashil rangni spektral tarkibi
a) grafigida kо‗rsatilgan
Kelitirilgan
grafikdagi
xususiyatlar
quyidagilardan iborat:
1.Kо‗z kо‗rish
spektorida maksimal enegiya
yashil rangga tо‗g‗ri keladi, lekin yuqori
miqdorda emas. Yuqori kо‗rsatkich sariq, tо‗q
sariq va qizil ranglargi tо‗g‗ri keladi.
Maksimal
qaytarish taxminan 0,2ga teng.
2.Yashil rang zonasida birga kо‗rish spektorida
grafikning katta qismini kо‗k
va qizil ranglar
egallagan, lekin qizil rang nurlari kо‗proq.
3. Kо‗zga kо‗rinmas zonada qizil nurlarni keskin
kо‗tarilishi bor, qaytarish koeffitsiyenti 0.8ni
29
tashkil etadi. Bu xususiyatlar eksponirovaniya vaqtida juda katta muhim rol о‗ynaydi.
Odam yuzining rangi. Kо‗p uchraydigan normal odam terisining spektral
tarkibi b) rasmda kо‗rsatilgan. U uchun quyidagilar xarakterlidir:
1. Grafikdan kо‗rinib turibdiki bu rang juda kam tо‗yingan.
2. Asta-sekin kо‗tarilayotgan qaytarish grafigi uzun tо‗lqinlarga, ya‘ni
qizil
zonaga tо‗g‗ri keladi.
3. Grafikninig kо‗rinishi tо‗q sariq rangini grafigiga yaqinlashadi. Grafikninig
о‗rtacha kо‗tarilishi qaytarish koeffitsiyenti 40% atrofida rangli tasvirga tushirishda
bu rang katta ahamiyatga ega.
Havo osmon rangi. Bu rangni spektral tarkibi v)grafikda kо‗rsatilgan.
Energiyani taqsimlanishi mumkin kо‗k,
yashil va qizil, ya‘ni nisbiy sonlar 4:2:1.
Energiyani bunday taqsimlanishi 12000 K rang haroratiga teng.
Dekoratsiyalarni orqa tomonlarini havo rangga keltirishda operator havo rang
yoritish filtrlarini tanlashda ehtiyot bо‗lishi kerak.
Chо‗g‗lanma lampalar bilan fakturalarning oq ranglari oq deb qabul qilinadi.
Uni spektral tarkibi tо‗q sariqligini bildiradi.
Odatda chо‗g‗lanma lampani rang harorati 3000 K (grafik-2) bо‗lib,
spektorning uchta zonasini: kо‗k, yashil va qizil ranglarini
xarakterlab nisbiy
raqamlar 1:2:4 bilan ifodalanadi va havo rang raqamlariga qaraganda teskari
ifodalanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: