O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. Rahmonov, N. Qirg‘izboyeva, A. Ashirboyev, A. Valiyev, B. Nigmanov

3-§. Chizmalarni taxt qilish 
Standartlar.
Standartlashtirish texnika taraqqiyotini tezlashtirish, kompleks 
mexanizatsiya va avtomatlashtirishni ishlab chiqarishda joriy qilish, korxonalarni 
ixtisoslashtirish va kooperatsiya (hamkorlik)lashtirish, mahsulot sifatini yaxshilash 
va uning tannarxini arzonlashtirishda muhim ahamiyatga egadir. Standartlar texnik 
hujjatlar bo‘lib, ular buyumlarning o‘lcham, shakl, og‘irlik, material va boshqa 
sifatlarini ko‘rsatadi. 
Chizma standartlari qonun kuchiga egadir. Chizmalarni standartlashtirish 
bilan chizmalarni chizishda xilma-xillik yo‘qotiladi. Natijada chizmalarni taxt 
qilishda birxillikka erishildi, chizmalar qayerda, qachon va kim tomonidan 
chizilganidan qat’iy nazar, to‘g‘ri tushunilishi ta’minlanadi. 
Standart O‘zbekiston Respublikasining konstruktorlik hujjatlari yagona tizimi 
(O‘z KHYT) 17.11.2003- yilda qabul qilingan va u 
O‘z DSt 2.001:2003
deb 
belgilanadi. Quyida ushbu standartda tashkil topgan bo‘limlarni qayd qilib, 
shulardan ba’zi birlari bilan tanishtiramiz. 
1. Tatbiq qilish sohasi. 
2. Me’yoriy hujjatlarga havolalar. 
3. Aniqlashlar. 
4. Belgilash va qisqartirishlar.
5. Asosiy qoidalar. 
6. Struktura, tarkib va O‘z KHYT standartlarning klassifikatsiyasi. 

---

34 
1. Tatbiq qilish sohasi. 
Ushbu standart O‘zbekiston Respublikasining 
konstruktorlik hujjatlari yagona tizimi (O‘z KHYT) kompleksiga kiruvchi 
klassifikatsion guruh va standartlar tarkibini belgilovchi umumiy qoidalarni 
o‘rnatadi. 
O‘z KHYT standartlarining talablarini bajarish konstruktorlik hujjatlarini 
ishlab chiqish bilan shug‘ullanayotgan barcha iqtisodiy soha va xo‘jalik bilan 
shug‘ullanuvchi shaxslar uchun majburiydir. 
Standart talablari O‘zbekiston Mudofa vazirgi buyurtmasi bo‘yicha ishlab 
chiqariladigan konstruktorlik hujjatlarining barcha ko‘rinishlariga ta’sir etmaydi.