O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti “tarix” kafedrasi

Kvestorlar. 
Boshda kvestorlar konsullar tomonidan tayin- landilar va ular konsullarning 
yordamchilari edilar. Mil.avv. 447-yildan boshlab tribut komisiyalari to‗rt kvestorni saylay 
boshladi. Mil.avv. 409 -yildan bu lavozimga plebeylar ham saylandilar. Kvestorlar davlat 
xazinasini boshqardilar, kirim- chiqim daftarlarini olib bordilar, davlat arxivining 
saqlovchilari edilar, harbiy yurishlarda konsullarga hamrohlik qildilar va qo‗shinning pul 
mablag‗ini boshqardilar. Hamda harbiy o‗ljani taqsimlash va sotish bilan shug‗ullandilar.
Pretor. 
Mil.avv. 366-yilda o‗zlarining oralaridan bir kishini konsulning o‗rinbosari - 
pretorni senturiy komisiyalarida say- lashga erishdilar. Pretorning vazifasi shaharda tartibni 
saqlash edi. Pretor oldida oltita liktor yurgan, u sud ishlari bilan shug‗ullangan vaqtida uning 
oldida ikki liktor turgan. Mil.avv. 337-yildan plebeylar ham pretor lavozimini egallash 
huquqini olganlar. 
Senzor. Mil.avv. 443-yildan boshlab senturiy komisiyalarida faqat patritsiylar ichidan ikki 
senzor saylanadigan bo‗ldi. Ular 5 yilda bir marta 18 oy muddatga saylanar edi. Senzorlar 
sobiq konsullardan saylangan. Ular Rim fuqarolarini mulk toifalari- ga kiritib, senatorlar 
tarkibini tekshirib, uning yangi ro‗yxatini tuzishlari lozim edi. 
Tribunat. 
Xalq tribunlari triblar bo‗yicha o‗tkaziladigan ple- bey yig‗ilishlarida saylangan. 
Xalq tribuni lavozimiga faqat plebeylar saylanishi mumkin edi. Dastlab ikki tribun saylangan, 
keyin ularning soni o‗ntaga yetgan. Xalq tribuni shaxsi daxl- siz bo‗lgan. Ularning asosiy 
vazifasi plebeylarning manfaatlari- ni himoya qilish edi. Plebeylar manfaati uchun xalq 
tribunlari diktator va senzordan tashqari magistratlar faoliyatiga arala - shishlari mumkin 
bo‗lgan. Xalq tribuni magistrat topshirig‗i, xalq yig‗ini, senat qarorini Veto (taqiq) bilan bekor 
qilish huquqi- ga ega bo‗lgan. U hatto magistratni qamoqqa olish huquqiga ega bo‗lgan. 
Tribunlar plebey yig‗inlarini chaqirish huquqiga 
ega edi. Shahardan tashqarida tribun o‗z vakolatini yo‗qotgan. Ular magistrat emas edilar. 
Tribunning uyi har qanday plebey uchun boshpana bo‗lib, u kecha-kunduz ochiq turgan.