O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti ―oziq-ovqat texnologiyasi‖ kafedrasi

Infeksiya, uning manbai va yuqtirish yo‘llari. 
Infeksiya (lotincha infectio – 
yuqish) biologik jarayonlar majmui bo‘lib, kasallik tarqatuvchi mikroorganizmning tirik 
organizmga tushganida va rivojlanganida namoyon bo‘ladi. Infeksiya manbai bo‘lib atrof 
muhitga patogen mikroorganizm chiqaruvchi kasal organizm yoki batsilla tashuvchilar 
xizmat qiladi. Batsilla tashuvchilar nafaqat kasal organizm, balki kasal bo‘lib o‘tgan, lekin 
kasallik qo‘zqatuvchi mikroblar ma‘lum muddatda saqlanib qolgan organizmlar hamdir. 

---

90 
Atrof-muhitga chiqarilgan patogen mikroorganizmlar havo, suv, tuproq, turli 
buyumlar, oziq-ovqat mahsulotlariga tushishi va ularda uzoq muddat hayot qobiliyatini 
saqlashi mumkin. Bundan tashqari kasallar bilan muomalada bo‘lganda ham infeksiya 
yuqishi mumkin. 
Yuqumli kasalliklar tarqalishida ayrim tirik tashuvchilar, masalan, hasharotlarning 
roli katta. 
Mikrob yuqqandan so‘ng kasallik alomati tezda namoyon bo‘lmasdan bir oz vaqt 
o‘tgandan keyin ham namoyon bo‘lishi mumkin. Bu vaqt yashirin yoki inkubatsion davr 
deyiladi. Yashirin davrda mikroblar muhitga moyillashadilar, ko‘payadilar va organizmga 
zararli ta‘sir etuvchi moddalar sintezlaydilar. Turli kasalliklarning inkubatsion davri 
turlicha bo‘ladi. 
Inkubatsion davr o‘tgandan so‘ng har bir yuqumli kasallikka xos bo‘lgan klinik 
belgilar (simptomlar) namoyon bo‘ladi.