Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа'lim vаzirligi fаrgʼonа dаvlаt universiteti tаbiiy fаnlаr fаkulteti biologiyаyoʼnаlishi

Tadqiqot natijalarining ilmiy-amaliy aliamiyati. Ushbu kurs ishida to'plangan adabiyot manbalari talaba va mutaxassislarning bu boradagi bilimlarini oshirishga xizmat qiladi. Shuningdek, kurs ishda keltirilgan ma'lumotlar fiziologiya va biokimyo darslarida ma'ruza, laboratoriya va amaliy mashg'ulotlar uchun manba bo'lib xizmat qilishi mumkin.
Kurs ishining hajmi. Kurs ish kirish, adabiyotlar tahlili, tadqiqot metodlari va uslublari, olingan natijalar tahlili bo'limlari hamda xulosa va adabiyotlar ro'yxatidan iborat bo'lib, ishda ta rasm va ta jadval ketirilgan.
Kurs ishi sahifada bayon qilingan.
Adabiyotlar sharhi. Vitaminlar [lot. vita – hayot], darmon dori – tirik organizmning hayot faoliyati normal moddalar almashinuvi uchun zarur boʻlgan organik birikmalar. Ular turli xil kimyoviy tuzilishga ega. . Ushbu moddalarning biologik ahamiyati moddalar almashinuviga tog’ri taʼsir etishdan iborat. Vitaminlar inson organizmda sodir boʻladigan kimyoviy reaksiyalarni kuchaytiradi, organizmning oziq moddalarni oʻzlashtirishiga taʼsir koʻrsatadi, hujayralarning normal oʻsishiga va butun bir organizmning rivojlanishiga yordam beradi, organizmda fermentlar tarkibiga kirib, ularning normal faoliyati , ishi va faolligini taʼminlaydi.(8-sinf Odam va uning salomatligi) 1912 –yil Funk guruch kepagi ekstraktidan «beri-beri» ni oldini oladigan kristall moddani ajratib oldi. Bu modda tarkibida amin gurux bo’lganligi uchun uni «hayot amini» (Vita-xayot) deb nom berdi. Keyin topilgan vitaminlar tarkibida amin guruxi bo’lmasligi ham mumkin, lekin fanda «vitaminlar» atamasi saqlanib koldi. (Biokimyo.2009 N.Raxmatov,T.Maxmudov ,S.Mirzayev ).
B₁₃ ning biologik ahamiyati uning pirimidin nukleotidlarini biosintezida muhim ahamiyatga ega eidi Vitamin va u bu jarayonda dastlabki mahsulot sifatida qatnashadi. Odam organizmini bir kecha kunduzdagi unga bo’lgan ehtiyoji 1-1,5 g ni tashkil qiladi. Odatda odamda orot kislotaga nisbatan tanqislik sezilmaydi. U organizmda asparagin kislotadan hosil bo’ladi. Orot kislotaning kaliyli tuzi tibbiy amaliyotda juda keng qo’llaniladi. Bu preparatdan odam organizmida oqsil almashinuvini izdan chiqishini davolashda, jigar funktsiyasini, yurak-tomir tizimi ishini me’yorlashtirishda foydalanilmoqda.(Biokimyo 2009.M.Valixonov )
Vitaminlar shartli ravishda vitamin va vitaminsimon moddalarga ajratiladi. Vitaminsimon moddalar biologic hususiyatlariga ko’ra vitaminlarga o’xshaydi lekin odatda ko’p miqdorda talab etiladi.hamma organizmlar uchunbir xil birikmalarning o’zi vitamin hisoblanmaydi. Masalan askorbin kislotasiodam va dengiz cho’chqasi uchun vitamin hisoblanadi chunki unda sintezlanmaydi , kalamush , quyon va itlar uchun esa askorbin kislotasi vitamin hisoblanmaydi chunki u bu hayvonlarning to’qimalarida sintezlanadi.
Hozirgi vaqtda organizmda yetishmasligi tufayli vitaminsimon omil tavsifiga ega bo’lgan qator moddalarning mavjud ekanligi aniqlangan.( M.N.Valixanov, S.N.Dolimova, G.B.Umarova,P.Mirxamidova. Biologik kimyo va molekulyar biologiya (2-qism. Molekulyar biologiya).Toshkent, ―Navroz ,2015. 3. M.N. Valixonov. Biokimyo. Toshkent. "Universitet". 2009.)