O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov

6.1-rasm. Lentali konveyer. 
1-yuritma, 2-etaklovchi baraban, 3-lenta, 4-etkalanuvchi baraban, 5-
taranglovchi qurilma, 6-tayanch roliklar, 7-sozlovchi baraban, 8-
elektrodvigatel. 
Lentali yuk tashish mashinalari (6.1-rasm) asosan yuk tashuvchi 
uzluksiz lenta 
3
yetaklovchi 
2
va yetaklanuvchi 
4
baraban, 
elektrodvigatel 
8
va yuritma 
1
dan tuzilgan. Lenta bilan harakatlanuvchi 

---

61 
baraban orasidagi ishqalanish kuchini oshirish uchun lentaning salt 
yurish tarmog’iga taranglash qurilmasi 
5
o’rnatilgan.
Tortish kuchini oshirish uchun lenta bilan uzatuvchi baraban 
ilashish burchagini oshiradigan sozlovchi baraban 
7
o’rnatilgan. 
Mashinaning ustki yuk tashish qismida lenta bilan yukni ko’tarib turish 
uchun tayanch roliklar 
5
va pastki qismida ushlab turuvchi roliklar 
6
o’rnatilgan, tashiladigan yuklarni yuklovchi qurilma mashinaning 
yuklash qismiga o’rnatilgan.
Lentaning ish sirtiga yopishgan zarralardan tozalab turish uchun 
unga rezina (kurak) qirgich yoki sintetik materiallardan taroq qo’yiladi. 
Yuk transportlovchi mashinasi to’xtaganda yukli lenta o’z-o’zidan 
orqaga harakatlanmasligi uchun uzatma baraban valida to’xtatuvchi 
qurilma o’rnatilgan.
To’g’ri yuzaga to’qilgan material konussimon shakl hosil qiladi, 
bu tinch holatdagi materialning og’ish burchagi hisoblanadi. Agar 
material harakatlanayotgan sirtga joylashtirilsa, u holda silkinish va 
tebranishlar natijasida material yeyiladi va burchak kichrayadi. 
Materialning lentaga ishqalanish koeffisienti bunkerlar, novlar, lentalar 
devorlarining og’ish burchagiga qarab olinadi. Ishqalanish koeffisienti 
f=tg 

, bunda 

-ishqalanish burchagi.
Lentali qo’zg’aluvchan konveyerlar (6.2-rasm) pnevmog’ildirakli 
shassiga ega bo’lib, tarqoq holdagi kichik hajmli ishlarni bajarishda 
qo’llaniladi, u quyidagi asosiy qismlar: rama 
6
, g’ildiraklar 
10
, lenta 
4
, 
yurituvchi motor-baraban 
7
, taranglovchi baraban 
1
, lentaning ish va salt 
shahobchalarini ushlab turuvchi yuqori novsimon 
5
va pastki tekis rolik 
tayanchlar 
9
, yuklovchi voronka 
2
va olib yuriluvchi pult 
14
dan iborat. 
Konveyerning 
lentasi 
yopishib 
qolgan 
material 
qoldiqlaridan 
konveyerning pastki va yuqori qismlariga joylashgan qirg’ichlar 
8
yordamida tozalanib turadi. Konveyerni motor-baraban harakatga 
keltiradi. Baraban 7 ni uning ichiga o’rnatilgan reduktor orqali elektr 
dvigatelidan aylanma harakatga keltiriladi. Konveyerning baland pastligi 
shassining qo’zg’aluvchan 
10
va qo’zg’almas 
12
tayanchlari o’rtasidagi 
masofani kanat-polistpast yordamida o’zgartirish yo’li bilan rostlanadi. 
Agar lentalar taram-taram bo’lsa, konveyerning qiyalik burchagi katta 
(35º gacha) va materialni yuqori balandlikka tashlab berish mumkin. 
Lentani harakat tezligi sekundiga 1,6...1,7 m, konveyerning ish 
unumdorligi esa soatiga 100...105 m
3 
bo’ladi. 

---

62