Ozbekiston respublikasi oliy va orta maxsus talim vazirligi faegona politexnika isntituti energetika fakulteti e va a kafedrasi “elektronika va elektrotexnika” fanidan

OZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA ORTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI FAEGONA POLITEXNIKA ISNTITUTI ENERGETIKA FAKULTETI E VA A KAFEDRASI “ELEKTRONIKA VA ELEKTROTEXNIKA” FANIDAN

TAQDIMOT

BAJARDI:43-12 GURUH TALABASI SAFAROV DONYOR

VARIKAPLAR

• REJA:
• 1. Varikaplar
• 2. Diodlarning ishonchliligi
• 3. Varikaplarning asosiy parametrlari:

Varikaplar: volt-amper xarakteristikasi ; varikaplarning shartli belgisi .

• Vari (vary – o’zgarish), kap (capacitance – sig’im ma’nosini anglatadi). Varikap – o’zgaruvchan sig’imli dioddir. p-n o’tish (yoki metal-yarimo’tkazgich kontakti) elektr sig’imi qo’yiladigan tashqi kuchlanishga bog’liq ekanligi ma’lum. Varikap diodlar ana shu xossaga asoslanib va muayyan maqsadlarga mo’ljallanib tayyorlanadi. Uning bir turi tuzilishi 1-rasmda ko’rsatilgan. Uning asosiy parametrlari: varikap sig’imi Sv, sig’im bo’yicha ustma-ust tushish koefitsenti Ks varikap asilligi Qv.
• p-n o’tish kuchlanish o’zgarganda sig’im o’zgarishi va bu sig’imning qayta zaryadlanishi p-n o’tish yaqinidagi sohalarda asosiy tashuvchilarning ko’chishi bilan bog’liq. Bu jarayonning vaqtiy davomiysi .

Diodlarning ishonchliligi

• Diodlarning ishonchliligi radioelektron tuzilmalarning boshqa qismlari ishonchliligidan ancha yuqori bo’ladi.
• Ishonchlilikning miqdoriy bahosini asboblarning muayyan muddatda ishlash qobiliyatining buzilishi, ya’ni ishdan chiqishlar soni bilan aniqlanadi.
• Ishdan chiqishlarning ikki ko’rinishi bor:
• Halokatli, ya’ni to’satdan bir yoki bir necha asbobning keskin ishdan chiqib qolishi;
• Shartli, yoki asta-sekin asbobning asosiy parametrlarining o’zgarishi oqibatida ishdan chiqib qolishi.

Varikaplarning asosiy parametrlari:

• Nominal sig`im - varikapning chiqishlari o`rtasida berilgan teskari kuchlanish ostida o`lchangan sig`im;
• Varikapning aslligi - varikapning berilgan takrorlikdagi reaktiv qarshiligining berilgan sig`im yoki teskari kuchlanishdagi yo`qotishlar qarshiligiga nisbati;
• Sig`im bo`yicha qaytayopish koeffisienti - teskari kuchlanishning berilgan ikkita qiymatidagi varikap maksimal sig`imi ning minimal sig`im ga nisbati;
• Sig`imning harorat koeffisienti - varikap sig`imining atrof-muhit haroratining bir gradus o`zgarishiga to`g`ri keladigan nisbiy o`zgarishi: .

VARIKAPLAR

Foydalanilgan adabiyotlar

1.KARIMOV А.С. va boshqalar “Elektrotexnika va Elektronika asoslari” Oliy o`quv yurti talabalari uchun – Тoshkent “O`qituvchi 1995 y”.

2. A.BELETSKIY “ELEKTRONIKA - 1” Moskva 1997 yil

3.WWW.ARXIV.UZ

4.WWW.ZIYO.NET

5.WWW.PFST.HR