O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi farg

20-mavzu. Iqtisodiyotni nazorat qilishdagi zamonaviy monopoliyaga 

qarshi kurash. 

 

Nazariy qism;  

 

Tahliliy qism;  

Salqin ichimliklar bozorida 10 ta firma faoliyat yuritmoqda. Bozor sig’imi 

– yiliga 1 700 butilka. Firmalar xususiyatlari 23-jadvalda keltirilgan.  

23-jadval.  

Raqobatlashuvchu monopoliyalarning xususiyatlari 

Firma 

Tarmoq ishlab 

chiqarishdagi ulushi, % 

Mahsulot birligi uchun 

qiymat, $ 

O’rtacha ushlanmalar, $ 

Firma 1 

5 

1,05 

0,90 

Firma 2 

11 

1,10 

0,85 

Firma 3 

14 

1,15 

0,96 

---

 

 

68 

Firma 4 

19 

1,25 

1,02 

Firma 5 

8 

1,08 

1,0 

Firma 6 

4 

1,12 

0,88 

Firma 7 

9 

1,50 

1,22 

Firma 8 

10 

1,24 

1,14 

Firma 9 

13 

1,40 

1,5 

Firma 10 

7 

1,30 

1,06 

1. 

Xerfindal-Xirshmanindeksi 

bo’yicha 

quyidagi 

firmalarning 

birlashuvi ruxsat etiladimi yoki yo’q ? 

а)  №1 va №6; 

б)  №1, №6 va №7; 

в)  №1 va №3? 

2. 

Sotish hajmini aniqlang; 

3. 

Har bir firmaning foydasinianiqlang. 

4. 

Harbir  firma  uchun  Lerner  indeksinianiqlang.  Monopol  hukumat 

darajasihaqida xulosalar chiqaring.  

Muammoli qism.  

1.Ushlanmalar  o’zgarmagan  holatda  firmalarning  sof  foydasi  quyidagi 

hollarda qanday o’zgarishini aniqlang: 

а)    bahor-yoz  mavsumida  salqin  ichimliklarga  talab  elastikligi  20  %  ga 

kamayadi;  

б)    kuz-qish  mavsumida  salqin  ichimlik  larga  talab  elastikligi  15  %  ga 

oshadi; 

 

---

 

 

69