O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

4 jadval
Narx va sotib olinadigan tovar miqdori
o'rtasidagi bog'liqlik

Bir kg un narxi (so'm)	Talab qilinadigan un miqdori (kg)
50 40 30 20 10	10 13 17 25 50

Jadval ma'lumotlari tovarga narxning pasayishi sotib olinadigan tovar miqdorining o'sishiga va aksincha, narxning o'sishi uning miqdorining kamayishiga olib kelishini ko'rsatadi. Mahsulot narxi va sotib olinadigan tovar miqdori o'rtasida bo'ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog'liqlik talab qonuni deyiladi.

Talab miqdoriga ta'sir qiluvchi bahodan boshqa omillar. Talab hajmining o'zgarishi faqat tovar narxiga emas, balki boshqa bir qator omillarga ham bog'liq bo'ladi. Bu omillar talabning narxdan tashqari omillari deyiladi.
Talabga narxdan tashqari quyidagi asosiy omillar ta'sir ko'rsatadi. 1) Iste'molchining didi; 2) Bozordagi iste'molchilar soni; 3) Iste'molchining daromadlari 4) bir-biriga bog'liq tovarlarning narxi; 5) kelajakda narx va daromadlarning o'zgarishi extimoli. Extiyoj va talab o’rtasidagi farq.
Bozorda xaridorlar u yoki bu tovarga talab bilan, sotuvchilar esa tovar taklifi bilan o’zaro uchrashadilar. Bozorning bir tomonida talab, ikkinchi tomonida taklif turadi. Talab – to’lovga qobil extiyoj bo’lib, xaridorlarning ma’lum miqdorda va turdagi tovarlarni ma’lum narx bilan va ma’lum vaqt davomida sotib olish ishtiyoqini bildiradi.
Talab asosida ehtiyoj yotadi va bu ehtiyoj bozorda talab shakliga kiradi. Ammo talab bo’lishi uchun tovarning xaridorga zarurligi, unga naf keltira olishi kifoya qilmaydi. CHunki, tovarni tekinga bermaydilar.Uni sotib olishi uchun xaridorni puli yetishi shart. Demak, talab tovarga pul to’lash qobilyati bilan ta’minlangan ehtiyojdir. ehtiyoj pul va narx orqali talabga aylanadi.