O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti

Vizual kontakt 
 
Ko’zlar  –  bu,  ma‘lumki,  qalb  oynasidir,  shuning  uchun  vizual  aloqani  alohida 
spetsifik  mahorat  sifatida  ajratib  ko’rsatish  mumkin.  To’g’ridanto’g’ri  vizual 
aloqa, Stanislavskiy K.S. yozganidek yana bir bor: ―Men sen bilanman, sen nima 
demoqchi  bo’lsang,  men  shuni  tinglamoqchiman‖.  ―Nigoh  –  qalbdanqalbga, 
to’g’ridanto’g’ri, bevosita sof holdagi aloqa.‖11 Lekin, bizning fikrimizcha, vizual 
kontaktni saqlab turish va shu bilan birga chalg’ib boshqa obyektlarga ham nigohni 

---

96 
 
qaratmoq  optimal  variantlardan  hisoblanadi.  Ya‘ni,  vizual  aloqa  siz  vaqtivaqti 
bilan  nigohingizni  boshqa  narsalarga  ham  qaratishingiz  bilan  buzilmaydi.  Ammo 
nigohni  teztez  boshqa  joylarga  qaratilsa,  nazoratni  yo’qotilsa,  o’quvchilar  (yoki 
tinglovchilar) buni o’ziga nisbatan maylsizlik deb tushunishi mumkin.   
Vizual kontakt bu yana suhbatning o’zaro regulyar jarayonidir. Kundalik muloqot 
tajribasidan  ma‘lumki,  vizual  aloqa  yoqimli  mavzular  jarayonida  ancha  oson 
qo’llanadi,  ammo  odatda  suhbatdosh  ko’ngilga  yoqmaydigan  yoki  chalkash 
mavzularda undan qochadi. Agar so’zlovchi bir tinglovchining ko’ziga qarasa, bir 
boshqa  tomonlarga  qarasa,  demak  u  hali  o’z  fikrini  aytib  tugatmagan.  Odatda, 
so’zlovchi  o’z  fikrini  aytib  nihoyasiga  yetkazayotganida suhbatdoshining  ko’ziga 
tik qaraydi va bu bilan uni suhbatni davom ettirishga da‘vat etadi.  
Ba‘zi  insonlarga  to’g’ridanto’g’ri  vizual  aloqaga  kirishish  qiyin.  Shuning  uchun 
ham  undan  o’zlarini  olib  qochadilar.  Agar  suhbatdoshning  vizual  aloqada 
muammosi  bo’lsa,  o’z  nigohini  u  obyektdan  bu  obyektga  olib  o’tkazaversa,  yoki 
o’z  nigohini  tinglovchiga  qattiq  qadab  tursa,  tinglovchida  muammo  hosil  qiladi 
hamda uni toliqtiradi.  
So’zlovchi va tinglovchi o’rtasidagi o’zaro muloqotning jonlanishida vizual aloqa 
– bu ikki shaxsning o’zaro aloqa–munosabat jarayoni.