O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi denov tadbirkorlik va pedagogika instituti

Mavzu-6. XX asr Qozoq adabiyoti. (2 soat)
R ye j a:
1. Mag‘jon Jumaboy ijodi
2 Muxtor Avezov hayoti va ijodi.
3. “Abay”, “Abay yo‘li” romanlari.
3. Sobit Muqonov, G‘abit Musrepov asrlari.
4. Anvar Olimjonovning “O‘tror tangasi”, “Maxambet nayzasi” asarlari.
5. Abdujalil Nurpesovning “Qon va ter” trilogiyasi.
6. O‘lmas Sulaymonov ijodi.
A d a b i yo t l a r:
1. Muqimov R., Sharipov M. Qardosh xalqlar adabiyoti. T., 1985.
2. Karataev M. Kazaxskaya literatura na sovremennom etape. Alma-ata, 1979.
3. M.Avezov. “Abay yo‘li” romani. T., 1978.
4. G‘abit Musrepov. Qiron qush qo‘shig‘i. T., 1970.
5. G‘abit Musperov. Qozoq soldati. T., 1985.
6. Abdujalil Nurpeisov. “Qon va ter”. Rom. T., 1975.
7. Anvar Olimjonov. “Muhabbat nayzasi”. T., 1983.
8. O‘ljas Sulaymonov. “Aziya”, “Arg‘umoqlar”, “Aylanayin”. T., 1985, 1992.
9. Sobit Muqonov. Bo‘tako‘z. T., 1962.

Hozirgi qozoq adabiyotining ilk bosqichida yozuvchilar: Ibrohim Kubeev, Sobit Turaygirov, Ibrohim Jonsug‘urov, Saken Sayfullin, Sodiq Donentaevlarning xizmati katta bo‘lishi. Adabiyotda proza, poeziya, dramaturgiyani taraqqiy ettirishga o‘z ijodlari bilan hissa qo‘shgan qozoq adbilari M.Avezov, S.Muqonov, G.Musrepov, G‘abidin Mustafin, Toir Jorokov, A.Tojiboev, G.O‘rmonov kabilarning nomi xalqqa yaxshi tanishligi.

Hozirgi qozoq adabiyotining birinchi bosqichida (1917-1929 y) da poeziya yetakchi rol o‘ynaganligi.
Urushdan keyingi (1941-1945) davrda proza yetakchi janrga aylanganligi.yu M.Avazov, I.Kubaev, S.Muqanov, G‘.Musrepov romanlari tarixiy yo‘lni ifodalashi.
70-80 yillardan keyin qozoq adabiyotida O‘lmas Sulaymonov (1936) ijodi sezilarli darajada poeziyada yetakchilik qilishi. Uning turkiy xalqlar tarixining zaxmatkash tadqiqotchisiga aylanishi. O‘lmas Sulaymonov tinchlik, yalpi qirg‘in qurollarini yo‘q qilinishining tolmas kurashchisi.


Mavzu-7. Qirg‘iz adabiyoti. (2-soat)
R ye j a:
1. Qirg‘iz xalqi og‘zaki ijodi.
2. Manas” eposi.
3. XX asr qirg‘iz adabiyoti.
4. Ali To‘qomboev ijodi.
5. Tugulboy Sidiqbekov, Nasriddin Boytemirov asarlari.

A d a b i yo t l a r:

1. 
   Qirg‘iz xalq eposi “Manas”, T., 1995.
   
2. 
   Kollektiv. Istorya literatura narodov Sredney Azii i Kazskistana. M., 1975.
   
3. 
   Hozirgi qirg‘iz adabiyoti. Bishkek. 1998.
   
4. 
   Ozmitel Ye. Nasledie klassiki i kirgizskaya literatura. Frunze, 1980.
   
5. 
   Ali To‘qamboev. She’rlar. T., 1976.
   

Qirg‘iz adabiyoti tarixi to‘g‘risida umumiy ma’lumot. Qirg‘iz folklori. Uning turkiy xalqlar folklori bilan umumiy jihatlari. “Ko‘rman yek”, “Ertobildi”, “Ertushtuk”, “Jonil Mirzo” dostonlari. Xalq qahramonlik dostonlarining o‘ziga xosligi.

“Manas” dostoni-jahon adabiyotining durdona asarlaridan biri. “Monas” variantlari. To‘g‘aloq Mo‘lda (Boyimbet Abduraxmonov)-X1X asr oxiri va XX asr boshlari qirg‘iz adabiyoti namoyandasi.
To‘xtag‘ul Sotilg‘anov (1864-1933)ning “Eshon xalfa”, “Besh qobon” singari she’rlarida xudbin, manfaatparast, mutaassib dindorlar kishilarga jabr-zulm qiluvchi boy-mulkdorlarning ayovsiz tanqid qilinishi.
Ali To‘qomboev (1904)ning “Ayol oynasi”, “Mehnat gullari”, “Qasos olamiz”, “Olqa”, “Manas vatandoshlari” “Oq yo‘l” kabi she’riy asarlari.
Tug‘ulboy Sidiqbekov she’rlari. “Tog‘ bolalari” romanida qirg‘iz bolalarining sho‘ro davridagi hayoti romantik ko‘tarinkilikda ko‘rsatilgani.
Nasriddin Boytemirov (1916-1990) asarlari aniq hayotiy voqealarga asoslangani.