O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi d. Q. Maksumova g’. U. Qobilov

 
Nazorat savollari 
1.  Bioenergetika: hozirgi holati va istiqbollari 
2.  Shamol energiyasi va kichik suv oqimlardan foydalanish 
3.  Qayta tiklanuvchan energiya manbalari 
4.  Tabiiy resurslarning tasnifi 
5.  Yadro energiyasi 
 

---

111 
 
11-MAVZU 
SUV O’TLARIDAN FOYDALANISH BIOTEXNOLOGIYALARI 
Juda  qadim  zamonlardan  suvo’tlari  insoniyatni  o’ziga  jalb  qilgan.  Turli 
halqlarda  ular  haqida  ko’pgina  bashoratlar  aytib  kelingan.  Dengiz  suvo’tlar 
faqatgina  ozuqa  mahsuloti  bo’libgina  qolmay,  balki  ko’pgina  kasalliklarni 
davolash  va  uning  oldini  olishda  samarali  vosita  hisoblangan.  Xitoy  va 
Yaponiyada  suvo’tlaridan  VIII  asrdanoq  foydalanib  kelingan.  To’rt  yuz  yildan 
so’ng  esa  Fransiya,  Irlandiya, Shotlandiya, Norvegiya  va  Yevropaning boshqa 
davlatlari  undan  keng  foydalana  boshlaganlar.  X1X  asrda  Solovesk  monastiri 
roxibalari  dengiz  suvo’tlaridan  yod,  brom  va  ichimlik  sodasi  olishni  yo’lga 
qo’yganlar.  Ularning  kunlik  ovqatlanish  rasioniga  dengiz  karami  kiritilgan. 
Tabiatda  suvo’tlarning  eng  katta  roli  katta-katta  havzalardagi  organik 
moddalarning  produsentlari  bo’lganliklaridir.  Aniqlanishicha,  yerda  o’sadigan 
o’simliklar  qancha  organik  uglerodlarni  fiksasiya  qilsa,  suvo’tlari  ham  xuddi  
shuncha  organik  uglerodlarni  fiksasiya  qilar  ekan.  Suvda  yashovchi  tirik 
organizmlarning hayot faoliyati suvo’tlariga bog’liqdir. O’z navbatida suvo’tlar 
mikro va makrosuvo’tlarga bo’linadi. Ularning  shakli  turlichadir:  ipsimon, 
spiralsimon,  disk  ko’rinishli(  bir  qatlam  hujayra  qalinligida),  plastinkali(  bir 
necha  hujayra  qatlamli),  pufaksimon,  lentasimon,  butasimon,  patsimon,  barg 
ko’rinishida va boshqalar. 
Dunyoni  kuplab  mamlakatlarida bir xujayrali suvo’tlari:  Chlorella  va