O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

-mas. 
Harakatning inkoriy belgisi bo‘lgan sifat yasaydi: 
yengilmas, o‘tmas, qo‘rqmas, ajralmas, 
qaytmas, buzilmas. 
-ch.
faqat fe’ldan sifat yasaydi: 
jirkanch, tinch, shoshilinch, tiqilinch. 
- qoq\-g‘oq:
harakatni bajarishga moyilligi kuchli ekanligini anglatuvchi sifat yasaydi: 
qochqoq, 
yopishqoq, urushqoq, tirishqoq. 
- ildoq.
Taqlid so‘zlardan sifat yasaydi: 
likildoq, shaqildoq
. 
2-§. Kompozitsiya usuli. 
Turli turkumlarga oid so‘z shakllarining tilda mavjud bo‘lgan sintaktik 
qoliplar asosida qo‘shilishi orqali bitta belgi ifodalashga xoslangan yasama sifatlardir. Bu usul ham
hozirgi o‘zbek tilidagi mahsuldor yasalish usullaridan bo‘lib, qismlarning sintaktik aloqasiga ko‘ra 
quyidagicha guruhlarni tashkil qiladi:
1)
aniqlovchi-aniqlanmish:
olachipor, ochsariq, to‘q qizil, qiziqqon, ochko‘z, kaltafahm;
2)
to‘ldiruvchi-to‘ldirilmish: 
tinchliksevar, izquvar, muzyorar, ishbilarmon; 
3)
hol-hollanmish: 
ertapishar, tezoqar.

---

74 
Qo‘shma sifatlar tarkibidagi qismlarning tub yoki yasama ekanligi bilan ham o‘zaro farqlanadi. 
Masalan: 1) ikkala qismi ham tub so‘zlardan:
xom semiz, kamgap, nimjon, ommabop, izquvar
; 2) tub 
va yasama so‘zlardan tuziladi: 
souqqon
, 
tezoqar, erksevar, ishyoqmas.
Bundan tashqari tilimizda qismlari qo‘shma sifatlardek zich bog‘lanib ketmagan 
gapga usta, 
ko‘zga yaqin, og‘zi bo‘sh, qo‘li ochiq, bodom qovoq, katta og‘iz 
kabi birikmali 
murakkab sifatlar
ham mavjud. 
3-§.Semantik usul. 
Boshqa turkumga mansub so‘zlarning ma’no o‘zgarishi natijasida sifatga 
ko‘chish hollari ham uchraydi. Sifatga ko‘chish, ya’ni