O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

28-mashq.
O’qing, fonetik o’zgarishga uchragan so’zlarni aniqlang. Dissimilyatsiya 
hodisasiga uchragan so’zlarni ajratib, qay tarzda o’zgarganini izohlang. 
1. “Bo, zaril keptimi! – Lobar labini burdi. – Ishim boshimdan oshib yotibdi”. 
(H.G’.)
2. 
Ko’rmay turib tusmonlab o’xshatardi kimgadir
.(Mirm.)
3. Menga qara, Hojiakbarri o’g’lisan-a, 
ertaga bir do’ppi o’rik beraman, mana shu xatti o’qib ber. 
(S.Ahm.)
4. Boy buvang to’y qilib, 
beripti xatti, Ulug’im deb xon otangni yo’qlapti, Borolmasman bugun, bolam, bu to’yga, O’zi 
uchun otang sizni jo’natti! 
(Usmon baxshi.)
5. Boshiga lo’mba degan narsa o’lgur tushdimi, 
zambarakmi, nayzagami duch keldi
...(O.)
6. Saida kasal kishiday bitta-bitta qadam bosib, 
hujrasiga tomon yo’naldi. 
(A. Q.) 
7. “Sayr qilsa arziydigan tun, - dedi Ketrin. – Bevosh kecha, 
nimasini aytasiz”. 
(E. Xeminguey.) 
29-mashq.
O’qing, assimilyatsiya, dissimilyatsiya va metatezaga uchragan so’zlarni 
aniqlang. Metatezaga uchragan so’z ishtirok etgan gaplarni ko’chirib, shu so’zning tagiga 
chizing va izohlang.
1. Boshim aynaldi. U yog’ini eslolmayman
.(H. G’.)
2. Sizzi ko’rishga ko’pdan beri 
mushtoq edi
.(S.An.)
3. – Unda ekchi go’shti ishlatamiz, - dedi Bashirjon kaftlarini yoyib, 
quv ko’zlarini o’ynatarkan
...(N.A.)
4. Elmurod… turli nozu ne’matlardan yeyayotgan 
sallalilarga telmurdi
.(P.T.)
5. Toshtemir aka tambur, Alijon esa dutor, Dadavoy aka nay 
chalar edi
.(H.G’.)
6. Tomlar tut tolqonlari bilan qoplangan. Quritib, yag’richoqda tortib yoki 
o’g’irchada tuyib, bir tirikchilikka sarflashadi. 
(O.Xalil.)
30-mashq.
O’qing. Pozitsion o’zgarishga uchragan so’zlarni topib, ularning turini 
aniqlab ayting. 
I. Avlot, balog’at, ajabtovir, dahshat, amalparas, daslap, bazim, ataylap, blaknot, 
biyron, garchan, blanka, dasgoh, gazit, zabarjat, zanggori, ijod, zovir, ituzim, kannay, kosip, 
barometir, mavrit, minora, bakal, mikrop, dakalat, barikada, gladiyolis, diplom, zabastovka, 
infark. 
II. 1. – Said! Said! Tur, ukajon! Eshikda shubhali odamlar! 
(Mirm.)
2. E’tibor 
yugurib oyisiga peshvoz chiqadi. – Opa, keldizmi, opa? 
(M.Boboev.)
3. Ollo bizga shafqat 
qildimi, men sening yana yuzingni ko’rdim. SHuning o’zi kata baxt. 
(Mirm.)
4. Dilfuza… 
bor dardini ichiga yutib jilmayib muomila qilar, har zamon-har zamonda butun nafratini 
nigohiga joylab Ahmadbekka qarab qo’yardi. 
(M.Boboev.)
5. Kelayotgan odamning yarmi 
shu yerda tushib, chiqadiganning yarmi shu yerdan chiqadi. Biroq hozir – choshgoh palla, 
qatnov mo’’tadil, yo’lovchi odatdagidan siyrakroq. 
(E.A’zamov)