O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti


nima haqda yozish emas, balki qanday qilib



Download 4,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet192/358
Sana22.07.2022
Hajmi4,91 Mb.
#835505
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   358
Bog'liq
ona tili va adabiyoti

nima haqda yozish emas, balki qanday qilib 
yozishning muhimligida
deb ko`rsatgan edi. Aytaylik, kattalar turmushining murakkab 
qirralarini ifodalovchi asarlarni bolalar o`qishi man` qilingani holda xuddi shunday mavzuda 
bolalarbop qilib yozilgan Q.Muhammadiyning «Qo`ng`izoy bilan Sichqonboy» she`riy 
adabiy ertagi tipidagi asarlarni bolalar o`qishiga tavsiya etiladi. Bunda muddao shundaki, 
bolalar adabiyoti ijtimoiy ong shakli sifatida bolalarning borliqqa qarashlarini, voqealarni 
baholashda esa, o`zlarigagina xosliklarini, demakki, navqiron avlodning borliqqa estetik 
munosabatlarini ifodalaydi. 
 Bolalar adabiyoti-ikki yo`nalishli adabiyotdir.
U bolalarga muljallangan ekan, avvalo, 
shularning adabiyoti. Shu bilan birga kattalarning, demakki, ota-onalarning ham adabiyoti
hisoblanadi. Chunki bolalar adabiyoti xalq axloqiy qarashlarini badiiy aks ettiruvchi 
pedagogik xrestomatiyadir. Bu jihatdan buyuk ertaknavis H.K.Andersenning tubandagi fikri 
diqqatga sazovor: «Men nafaqat bolalar uchun, balki kattalar uchun yozayotganimni ham 
doim esda tutaman». Bolalarni ertaklarning fabulasi hammadan ko`proq qiziqtirsa, kattalarni 
ularga singdirilgan g`oya qiziqtiradi». Chindan ham bolalar uchun asar syujeti muhim, shu 
syujet qancha qiziqarli bo`lsa, bolalar uni shunchalik zavqlanib o`qiydilar. Kichkintoylar 
asar g`oyasini ilg`ab olishga qiynaladilar. Chunki u yoki bu asar g`oyasini ilg`ab olmoq 
uchun o`sha asar qaysi zamonda yozilgani va unda ifodalangan tarixiy sharoit xarakterini 
bilish, demakki, asarni davr kontekstida o`qib-o`rganish zaruriyatga aylanadi, bu murakkab 
jarayon, kichkintoylarning imkoniyatlari esa uni hazm qila olmaydi. Chunonchi, Sharl 
Perroning mashhur «Qizil shapkacha» ertagi har qancha sodda va quvnoq syujet asosida 
qurilgan bo`lmasin, ham bolalarni, ham kattalarni qiziqtirgani holda unda ifodalangan «Qizil 
shapkacha» li go`zallarni (qizil shapkacha-go`zallik ramzi, unda francuz qizlarining 
umumlashma obrazlari ko`zda tutilgan) francuz burjuaziyasining shahvoniyatparastligidan 
(Bo`ri qiyofasida fahshga mukkasidan ketgan burjuylar ko`zda tutilgan) ogohlantirishdan 
iborat g`oyani faqat asar ijod etilgan tarixiy davr mantiqidan uqa olgan kattalargina 
ilg`ashlari mumkin. Shu ma`noda bolalarga mo`ljalangan badiiy asar, avvalo, hammabopdir. 
Bunda hammaboplik mohiyatini V.G.Belinskiy shunday ta`riflagan edi: «...bolalar uchun 
kitob yozish kerak va zarur, biroq bolalar uchun shunday yaxshi va foydali asarlar yozmoq 
zarurki, ular kattalarni faqat bolalarga atalganligi tufayligina emas, balki chinnakam badiiy 
asar sifatida hammaga mo`ljalanganligi bilan qiziqtira olsin».
Bolalar adabiyotida voqelik bolalarga badiiy tafakkur sintezining natijasi tarzida 
tasvirlanadi. Bunda tasvirning o`ziga xos jihatlari, asosan, quyidagilardan iborat: 
a) 

Download 4,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   358




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish