O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universitetining pedagogika instituti tabiiy va gumanitar fanlar fakulteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETINING PEDAGOGIKA INSTITUTI
Tabiiy va gumanitar fanlar fakulteti


_________kim-21 guruh talabasi


______________________________________ning


Umumiy va noorganik kimyo fanidan
laboratoriya mashg‘uloti


daftari



II semestr
Laboratoriya mashg‘ulotlari
Sana:___________________


Laboratoriya mashg‘uloti-14
Kislorod va ozon.Olinishi va xossalari. Gazlar bilan ishlash.
Ishdan maqsad: Kislorod va ozonning laborotoriyada olinishi va xossalarini tajriba asosida o‘rganish.
Kerakli asbob va reaktivlar: Shtativ, kristalizator, gaz o‘tkazgich nayi, probirka, kaliy permanganate(KMnO₄), bertolle tuzi (katalizator sifatida MnO₂ ni oling), magniy kukuni, oltingugurt, bariy peroksid (BaO₂), sulfat kislota (ρ=1,84 g/sm³), kaliy yodid eritmasi, kraxmal kleysteri, yog‘och bo‘lakchasi, fosfor.
Ishning borishi:
1-Tajriba. Kislorodning olinishi.Probirkaga kaliy permanganat, bertolle tuzi (katalizator sifatida MnO₂ ni oling) alonida-alonida olib qizdirib turib, kislorod ajralishini kuzating. Bunda ikkala reaksiya tezligini solishtiring. Reaksiya tenglamalarini yozing.
2-Tajriba. Moddalarning kislorodda yonishi.Avval 2-3 ta idishga kislorod yiib oling. So‘ngra har bir idishning o‘ziga alonida-alonida tajriba o‘tkazing. Buning uchun 1-idishga temir qoshiqchaga solib qizdirilgan oltingugurt tushiring. 2-idishga oltingugurt o‘rniga fosfor olib tajribani takrorlang. 3-idishga shu tajribani magniy bilan takrorlang. Reaksiya tenglamalarini yozing.
3-Tajriba. Ozonning hosil bo‘lishi.Bir probirkaga ozgina bariy peroksid kukuni, ikkinchi probirkaga 2 ml chamasi konsentrlangan sulfat kislota solib, har qaysi probirkani sovuting. Ikkala probirkani qo‘shib turib sovutishni davom ettiring (Sovutish muz yoki qor bilan amalga oshiriladi) Quyidagicha reaksiya borishini ozinning hididan bilish mumkin.
3BaO₂+3H₂SO₄=3BaSO₄+3H₂O+O₃
Ozonni bilish uchun kraxmal kleystri va kaliy yodid eritmasi bilan ho‘llangan qizil lakmus tutib, uning ko‘karishidan bilish mumkin. Bunda quyidagicha reaksiya boradi: 2KI+O₃+H₂O=2KOH+I₂+O₂