O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «axborot texnologiyalari» kafedrasi

.Tizimni tasavvur etish
.Bu bosqichda hal qilinadigan muammo aniqlanadi va uning texnik 
jixatdan amalga oshirilishi imkoniyati o’rganiladi. Bunda qo’yiladigan savol: «muammo 
nimadan iborat va bu muammoni qanday echish mumkin?». 
2.
Tizim tahlili 
– Bu bosqichda muammo echilishi uchun axborot tizimi nima qilish kerak?- 
degan savolga javob izlanadi. Bu bosqichda amaldagi tizim va uning ish jarayoni o’rganiladi. Bu 
esa tizimning kuchlik tarafini, kamchiligi va yangi imkoniyatlarini namoyish etadi. Tizim 
tahlilidan chiqadigan natija – tizim talablari ro’yxati va ularning ustunligi.
3
.tizim dizaynini
yaratish, ya’ni “Axborot zimi muammoni echish uchun qanday ish tutishi 
kerak” – degan savolga javob beradi. Bu bosqichning natijasi – yangi yoki o’zgartirilgan 
tizimning batafsil dizayni. Tizim dizaynida 
- kiruvchi, chiquvchi ma’lumotlar, tizim interfeysi; 
- uskunalar, dasturlar, ma’lumotlar bazasi, telekommunikastiya, xodimlar va prosteduralar; 
- ushbu komponentlar orasidagi aloqa va munosabatlar batafsil ko’rsatiladi. 
Qo’yiladigan savol: axborot tizimi muammoni echishi uchun kaysi ob’ektlarni yaratish kerak? 
4. 
Tizimni amalda yaratilish
bosqichida dasturchilar ishga tushib, tizimni dastur holatiga olib 
kelishadi. Bu bosqichda, ma’lumotlar bazasi amalda yaratiladi, dastur dasturlash tillarida 
yoziladi, ma’lumotlar bazasi to’ldiriladi va sinogvdan o’tkaziladi. Bu bosqichning natijasi 
funkstional dasturdir. 
4.
Tizimni amalda qo’llash bosqichi
. Yaratilgan axborot tizimi ishga tushgandan keyin vaqt 
o’tgan sari uzgartirishlar kiritilishi muqarrardir. Bu bosqichda oldingi bosqichdagi ko’zga 
tashlanmagan xatolar to’g’rilanib tizim istalgan darajagna keltiriladi. 
“Sharshara” modelida har bir bosqich tugagandan keyin ko’zdan kechiriladi va 
tekshiriladi. Agar biron-bir xato aniqlansa, keyingi bosqichga mutlaqo o’tmaydi, balki oldingi 
bosqich ko’rib chiqiladi. 
An’anaviy tizimlarni yaratish uslubini quyidagicha tasavvur etish mumkin: 

---

1-rasm. Axborot tizimini yaratishning “sharshara” modeli.