|
88
10-mavzu: Mashg’ulotdan tashqari paytlarda
badiiy adabiyot bilan tanishtirish
Reja:
1. Bolalarning turli faoliyat ko’rinishlarida badiiy adabiyot.
2. Adabiy ertaliklar va tadbirlar.
3. Kitob burchagi haqida.
Asosiy tayanch so’zlar:
Ertak, hikoya, rivoyat, masal, maqol, tez aytish, topishmoq, she'r
va she'riy parchalar, ertalik, adabiy kecha, kitob burchagi, sahna, sahna
ko’rinishlari, bosh qahramon, ijobi va salbiy qahramon, teatr, kino.
Mavzu
“Til va nutq o’stirish metodikasi fanining maqsad va vazifalari”.
Ma`ruza mashg`ulotning texnologik kartasi
Dars bosqichlari va
vaqti
O'qituvchi
Talaba
1-boqich
Kirish
(5 daqiqa)
1.Ma`ruza mashg'ulotning
tashkiliy qismini amalga oshiradi,
mavzu(Bolalarning turli faoliyat
ko’rinishlarida badiiy adabiyot.
Adabiy ertaliklar va tadbirlar.
Kitob burchagi haqida), maqsadi,
rejasini e'lon qiladi.
1.Eshitadi, yozadi, javob beradi.
.
2-bosqich
Asosiy bosqich
(70 daqiqa)
1.
Mavzu
haqida
tushuncha
beriladi. (1-ilova)
2. Mavzu yuzasidan misollar
keltirib izohlanadi. (2-ilova)
3.Aqliy hujum asosida ma’ruzada
o’rganillgan nazariy bilimlarini
savol – javob orqali aniqlaydi. (3-
ilova)
1. Eshitadi, yozadi,
2.Eshitadi, yozadi, javob beradi,
bajaradi
3. Savollarga javob beradi.
4-bosqich
Yakuniy bosqich
(5 daqiqa)
1.Talabalarni
rag’batlantirish,
baholarni e'lon qilish, uyga vazifa
berish,
mashg’ulotga
yakun
yasash.
2. Adabiyotlar ro`yhatini beradi
1.Eshitadi, yozadi, bilib oladi.
2. Eshitadi yozib oladi.
Mashg’ulotdan tashqari vaqtda badiiy adabiyotdan foydalanishga
turli yosh guruhlarida tashkil etilgan kitob burchagida ishlash, bolalar
uchun mo’ljallangan badiiy asarlarni sahnalashtirish, ya'ni qo’g’irchoq
teatri, soya teatri (ko’lanka), stol teatri, diafilmlar namoyish etish, radio
kabi tashkil etish kiradi. Tarbiyachi mashg’ulotdan tashqari qulay
89
vaqtda bolalarni kitob burchagidagi kitoblar bilan tanishtiradi, kitobdagi
rasmlarni ko’rsatib, u haqda suhbat o’tkazadi, asarlarni o’qib yoki
hikoya qilib beradi, mualliflar bilan tanishtiradi, bolalarga oldingi
mashg’ulotlardan tanish bo’lgan, shuningdek, dasturga kiritilmagan
asarlarni takror o’qib berish mumkin. Mashg’ulotdan tashqari vaqtda
tabiat haqidagi asarlarni, yirik she'rlarni, matal va qochirimlar,
topishmoqlar, sanamalar va hokazolarni aytib berish bolalarning
his-tuyg’ulariga katta ta'sir etadi. Mashg’ulotdan tashqari vaqtda
(kechki soatlarda) o’rta guruhdan boshlab o’qib berilgan kitob haqida,
yozuvchi va shoirlar haqida suhbatlar o’tkaziladi. Kutubxonaga, kitob
do’koniga sayohatlar tashkil etiladi. Yilning turli yoz, kuz, qish haqidagi
she'rlar aytib beriladi, hikoyalar, ertaklar uchun tarbiya vositasi bo’lgan
materiallardan, topishmoqlardan keng foydalaniladi. Bolalarning tanish
asarlar haqidagi bilimlarini tarbiyachi tomonidan tashkil etilgan
o’yinlarda mustahkamlash mumkin.
Maktabgacha tarbiya yoshdagi bolalar faqat tinglovchi bo’libgina
qolmay, balki tomoshobinlardir. Bolalar bog’chasida badiiy asarlarni
sahnalashtirishning bir necha turi mavjud. Sahnalashtirilgan asarlar
bolalarning estetik tasavvurini boyitadi, chunki spektaklda san'atning bir
qancha turlari: badiiy so’z, tasviriy san'at (bezak, qo’g’irchoqlar), sahna
san'ati, musiqa va hokazolar birlashgan bo’ladi. Spektaklning bolalarni
o’ziga jalb qila olishining sababi shuki, unda ishtirok etuvchi
qo’g’irchoqlar jonlanadi, to’siq orqasida yoki ekranda sodir bo’layotgan
qo’g’irchoqlar jonlanadi, deb biladilar. Sevimli qahramonlari bilan
qanday voqealar sodir bo’lishi haqida qayg’uradilar, qahramon og’ir
ahvolga tushib qolganda yordam berishga harakat qiladilar. Ko’rgan
spektakllarini bir-birlariga aytib beradilar, buning natijasida ularning
nuqi rivojlanib boradi.
Qo’g’irchoq teatr jamoasi bolalar bog’chasida tez-tez spektakl
namoyish etib turishadi. Qo’g’irchoq teatrini bolalar bog’chasiga taklif
etishdan avval bog’cha mudirasi yoki tarbiyachi oldindan spektaklni
ko’rishi va uni qaysi guruh uchun namoyish etishi mumkinligini
aniqlashi kerak. Bolalar bog’chasida qo’g’irchoq yoki ko’lanka teatrini
o’z kuchlari bilan tashkil etish ham mumkin. Qo’g’irchoq teatrini
kunning ikkinchi yarmida ko’rsatish maqsadga muvog’iq. Qo’g’irchoq
teatri zalda, agar zal bo’lmasa, guruh xonasida ko’rsatiladi. Oldindan
spektaklda zaruriy narsalarni tayyorlab qo’yish kerak. Bolalarni
o’tqazish uchun qulay joy tayyorlanishi, ya'ni namoyish etilayotgan
narsalar aniq ko’rinib turishi lozim.
90
Soya (ko’lanka) teatri bolalarda qiziqish uyg’otadi. Soya teatri
ertaklarni insenirovkalashning keng tarqalgan turi. Soya teatrini
namoyish etish ertak yoki hikoya masalni o’qish bilan bir vaqtda
namoyish etiladi. Soya teatri o’zining bir qancha xususiyatlariga ega:
siluetlarning harakatsizligi, ularni ketma-ket kuyishning imkoniyati
yo’qligi; soya teatrida
Do'stlaringiz bilan baham: |
