O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

 
13.Hamroyeva Y. va b. Hozirgi o‘zbek adabiy tilidan mashqlar to‘plami. I qism (Fonetika. 
Grafika. Imlo). 
— 
Qarshi , 2005, 85 bet
 
14. Otamirzayeva S., Yusupova M. O‘zbek tili ( o‘quv qo‘llanma) 
—
Tоshkent, 2004.
 

---

128 
10-MAVZU. LEKSIKOLOGIYA, UNING OBYEKTI, TURLARI, 
VAZIFALARI. ONA TILI LUG‘AT TARKIBINING MA’NO JIHATDAN 
TAVSIFLANISHI 
Reja: 
1.Leksikologiyaning predmeti haqida tushuncha. 
2.Leksik tizimning tuzilishi. 
3. So‘zning lug‘aviy ma’nosi. 
4. So‘zning grammatik ma’nosi. 
5.
So‘zning stilistik ma’nosi. 
6.
So‘z ma’nolarining ko‘chish yo‘llari. 
Tayanch soʻz va iboralar: 
leksikologiya, leksika, semasiologiya, so‘z,
 
so‘z 
ma’nosi, leksik tizim, lug‘aviy ma’no guruhi,
 
leksema, leksik ma’no, tushuncha,
grammatik ma’no, semasiologiya, hissiy ma’no, uslubiy ma’no, oʻz ma’no, 
koʻchma ma’no, metafora, metonimiya, sinekdoxa, vazifadoshlik, kinoya. 
Mashg‘ulotning maqsad va vazifalari: 
-
talabalarga leksikologiyaning obyekti, predmeti, vazifalari haqida nazariy 
tushunchalar berish; 
-
soʻzning lugʻaviy, grammatik ma’nosi, hissiy va uslubiy ma’no, oʻz ma’no, 
koʻchma ma’no haqida malaka hosil qildirish, mavzuga doir test topshiriqlarini 
bajarishga o
‘
rgatish, so‘z ma’nolarining ko‘chish yo‘llari bilan tanishtirish. 
Kutilgan natijalar:
-
talabalar leksikologiyaning obyekti, predmeti, vazifalari to‘g‘risida nazariy 
bilim va ko‘nikmalarni egallaydi; 
-
talabalar soʻzning lugʻaviy, grammatik ma’nosi, hissiy va uslubiy ma’no, oʻz 
ma’no, koʻchma ma’no haqida zaruriy bilimlarga ega bo‘ladi; 
-
talabalarda so‘z ma’nolarining ko‘chish yo‘llariga oid test topshiriqlarini 
yechish ko‘nikmalari shakllantiriladi.
Leksikologiya o‘zbek tili lug‘at boyligini, so‘zning lug‘aviy ma’nosini 
o‘rganuvchi bo‘limdir. 
O‘zbek tilida ishlatiladigan so ‘zlarning barchasi tilning lug‘at boyligini 
(leksikasini) tashkil qiladi.
Leksika atamasi ikki ma’noda qo ‘llaniladi: 
1.
Tilning lug‘at tarkibi, so‘zlar yig‘indisi. 
2.
Lug‘at tarkibini o‘rganuvchi tilshunoslikning alohida bo ‘limi. Leksika 
atamasining ikkinchi ma’nosi uchun leksikologiya atamasi ham qo’llaniladi.

---

129 
Leksikologiya tilning lug‘at tarkibini ikki tomonlama: 1)