O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti

 
10.3 Mikroprotsessorli avtomatlashtirilgan sistemalar, kantrollerlarda tashqi 
qurilmalar bilan bog’lash uchun qo`llaniladigan kabellar, simlar vazifalari 
 
10.3.1“O`ralgan juftlik” kabeli to`g’risida tushuncha. 
― O`ralgan juftlik‖ (twisted pair)–bu qobiqqa bitta yoki undan ko`p juft 
o`tkazgichlarni birlashtirgan mis asosidagi kabeldir. Har bir juftlik ikkita bir-biri 
atrofida o`ralgan izolyatsiyalangan mis simlardan tashkil topgan. Bunday tipli 
kabellar ma`lumotlarni uzatish sifati va imkoniyati bilan farqlanadi. Kabellarni 
xarekteristikalarini ma`lum klass yoki kategoriyaga to`g‘ri kelishligini umum tan 
olingan ISO// 801 va TIA-568 standartlari aniqlaydi.Ularni o`zlarini xarekteristikalari 
kabelning strukturasi va unga ishlatilgan materiallarga bog‘lik, bular esa xabarlarni 
uzatganda kabelda bo`ladigan fizik jarayonlarni aniqlaydi. 
6- 
контакли 
min DIN 
разьѐми 
5- 
контакли
DIN 
разьѐми 
6- 
контакли
SDL 
разьѐми 
а) 
б) 

---

Juftlikni rupi balansligi 
Juftlikni balansligi kabelni sifatini aniqlaydigan 
xarekteristikasidir, chunki bu balanslik xarekteristikasi uning boshqa xususiyatlariga 
ta`sir etadi. Gap shundaki, ya`ni EM (Electro Magnetic) elektr magnit maydoni 
o`tkazgichlarda elektr toki paydo qiladi. Bu elektr toklar o`z navbatida em1,em2 
xalaqitlarni paydo qiladi. 
EM–elektr magnit maydonlari oralig‘ida va tok tashuvchi o`tkazgichlarni 
o`zaro xarakati signalni uzatishni sifatiga salbiy ta`sir qilishi mumkin. Balanslangan 
juftlikni ikkala o`tkazgichida em1 , em2
xalaqitlar amplitudalari bir xil, fazalari qarama-qarshi (S1 va S2) bo`lgan signallar 
paydo qiladi.SHuning xisobiga ―ideal juftlikning‖ umumiy nurlanishi nol‘ga 
yaqinlashadi. 3.15-rasmda balanslangan ideal juft kabelning fizik modeli va unda 
paydo bo`ladigan parametrlarni yo`nalishlari keltirilgan.Bu erda –S1 va S2, em1 va 
em2 elektromagnit xalaqitlar chiqargan signallar. Agarda kabelda bitta juftlikdan 
ko`prok juftlik qatnashsa, u xolda elektromagnitli balansni buzish mumkin bo`lgan, 
o`zaro chiqaradigan xalaqitlarni yo`q qilish uchun juftliklar xar xil qadam bilan 
o`raladi.