O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti

Tayanch iboralar: 
 
Tarkib sxema, algoritmik tarkib sxemasi, tashqiliy tarkib sxema, konstruktiv 
tarkib sxemasi, markazlashgan boshqarish punkti, markazlashmagan boshqarish 
punkti, bir pog‘onali boshqarish, ko`p pog‘onali boshqarish

Nazorat savollari: 
1.
Avtomatik sistemasini tuzish asoslari xususida nimalarni bilasiz? 
2.
Avtomatik sistemasining tayanch joylari miqdori qanday aniqlanadi? 
3.
Tarkib sxemalarining vazifasi, grafik ifodalanishi haqida gapirib bering. 
4.
Tarkib chizmalarning turlari haqida nimalarni bilasiz? 
5.
Funktsional tarkib chizmasining vazifasi nimadan iborat? 
6.
Algoritmik tarkib chizmasining vazifasi va mazmuni haqida ma`lumot bering. 
7.
Konstruktiv tarkib chizmasi qanday holatlarda bajariladi? 
8.
Tashqiliy tarkib chizmasining mazmuni nimalardan iborat? 
9.
Tarkib chizmalarini tayyorlash uchun dastlabki ma`lumotlar nimalardan iborat? 
10.
Tarkib chizmanglarini bajarishda chiziqlar qalinligi, raqam va harflarning 
o`lchamlari haqida gapirib beri. 
Adabiyotlar: 
 
1.
Texnologik jarayonlarni boshqarish sistemalari, YUsufbekov N.R. va boshqalar, 
T., O`qituvchi, 1997, 534-537 betlar. 
2.
Proektirovanie sistem avtomatizatsii texnologicheskix protsessov, spravochnoe 
posobie, Pod red. A.S. Klyueva, 2-e izdanie, M., energoatomizdat, 1990, str. 17-22. 

---

3.
Proektirovanie sistem avtomatiki, Martinenko I.I. i dr., 2-e izdanie, M., 
Agropromizdat, 1990. 
5. Avtomatlashtirilgan qurilmaning umumiylashtirilgan 
strukturali sxemasi. 
 
Ob`ektlarni ishlashlarini, ularni ishchi parametrlarini nazorat qiluvchi va ularni 
ishlashini boshqaruvchi ko`p kanalli avtomatlashtirilgan qurilmani (sistemani) 
umumlashtirilgan strukturali sxemasini quyidagi ko`rinishda tasavvur etsa bo`ladi 
(1.1 - rasm): 
1.1– rasm. Ob`ektning parametrini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi 
programmalashtiriladigan qurilmaning umumlashtirilgan strukturali sxemasi 
Ob`ektning 
parametrini 
nazorat 
qiluvchi 
va 
boshqaruvchi 
programmalashtiriladigan qurilmaning umumlashtirilgan strukturali sxemasi 
quyidagi bloklardan tashkil topgan: 
DT – datchiklar to`plami; SBQIM – signallarni birlamchi (oldindan) qayta 
ishlovchi blok (modul); A/RSKB – analog/raqamli signallarni kirituvchi blok;
CPU – markaziy protsessor (kontroller, mikroprotsessor); A/RSCHB – 
analog/raqamli signallarni chiqaruvchi blok; BQ – boshqaruvchi qurilma; IEM – 
ijro etuvchi mexanizm; NQBO – nazorat qilinuvchi, boshqariluvchi ob`ekt; Dis – 
displey; MKB – ma`lumotlarni kirituvchi blok; PROG – programmator.