O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna



Download 2,44 Mb.
Pdf ko'rish
bet113/206
Sana22.01.2022
Hajmi2,44 Mb.
#399679
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   206
Bog'liq
Ona tili 1 kurs talabalar uchun

Kutilgan  natijalar:   
-
 
talabalar  o‘zbek  adabiy  tilining  imlosi  to‘g‘risidagi  nazariy  bilim  va 
ko‘nikmalarni egallaydi; 
-
 
talabalar  o‘zbek  adabiy  tilining  imlo  qoidalari  va  tamoyillarining  adabiy 
nutqni hosil qilishiga  doir zaruriy bilimga  ega bo‘ladi; 
-
 
talabalarda  mavzuga  oid  test  topshiriqlarini  yechish  malakalari 
shakllantiriladi. 
So‘zlarni  adabiy  til  me’yorlari  asosida  to‘g‘ri  yozish  –  savodxonlik  va 
madaniylikning  muhim  belgilaridandir.  Savodxon  bo‘lmoq  uchun  imlo qoidalarini 
bilish  shartdir.  Binobarin,  imlo  qoidalari  –  savodxonligimiz  asosidir.  Imlo  adabiy 
tilning  yozma  shakli  bilan  aloqador  bo‘lib,  u  to‘g‘ri  yozish  qoidalarini  o‘rgatuvchi 
hamda  ular  haqida  batafsil  ma’lumot  beruvchi  tilshunoslikning  alohida  bir 
bo‘limidir.  Imlo  yozuv  vositalari  orqali  so‘z  va  so’z  shakllarining  bir  xilda 
yozilishini  tartibga  soladi. Imlo tufayli so‘zlar  yagona yozuv shakliga ega bo‘ladi. 


106 
 
 
Imlo  muayyan  qonun-qoidalarga  asoslanadi.  Bu  qoidalarga  unli  va  
undoshlarning  yozilishi,  asos  va  qo‘shimchalarning  yozilishi,  qo‘shma  so‘zlarning 
yozilishi,  bosh harflarning qo‘llanishi, ko‘chirish qoidalari kabilar kiradi. 
Imlo  qoidalari  til  taraqqiyotining  ma’lum  bir  bosqichini  nazarda  tutgan 
holda  tuziladi.  Tilning  rivojlanishi  hamda ba’zi hollarda yozuvning o‘zgarishi bilan 
imlo qoidalari ham shunga mos ravishda takomillashtirilib  boriladi. 
1.  Kirillcha  o‘zbek  yozuvining  imlo  qoidalari  dastlab  1940-  yilning  4-  iyulida 
yangi  alifbe  hukumat  komissiyasi  tomonidan  tasdiqlangan  va  shu  yilning  o‘zida 
«Birlashgan  o‘zbek  alfaviti  va  orfografiyasi»  nomli  to‘plamda  e’lon  qilingan. 
Keyinchalik  bu  qoidalar  yana  bir  necha marta qayta ishlandi, shular asosida 1952-, 
1953-,  1955-yillarda  «O‘zbek  orfografiyasining  asosiy  qoidalari»  loyiha  tarzida 
besh  marta  qayta  nashr  qilindi,  nihoyat,  uning  5-nashri  1956-yilning  4-aprelida 
O‘zbekiston  Oliy  Soveti  Prezidiumi  tomonidan  tasdiqlandi.  U  quyidagi  5  bo‘limni 
o‘z  ichiga  oladi:  1.  Ayrim  harflarning  imlosi  (1-30-  §  qoidalari). 2. O‘zak-negiz va 
qo‘shimchalar  imlosi  (31-55-  §  qoidalari).  3.  Qo‘shma  so‘z  va  so‘z  birikmalari 
imlosi  (56-58-  §  qoidalari).  4.  Bo‘g‘in  ko‘chirilishi  (59-62-  §  qoidalari).  5.  Bosh 
harflarning yozilishi  (63-72- § qoidalari). 
 2.  Lotincha  o‘zbek  yozuvining  imlo  qoidalari  1995-yilning  24-avgustida 
O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  339-sonli  qarori  bilan 
tasdiqlangan  va  shu  yilning  o‘zida  «O‘zbek  tilining  asosiy  imlo  qoidalari»  nomi 
bilan kitobcha shaklida nashr qilingan. U quyidagi  7 bo‘limni o‘z  ichiga  oladi:  
1. Harflar  imlosi: 
 Unlilar  imlosi (1-7- qoidalar).  
Undoshlar imlosi (8-32- qoidalar).  
2. Asos va qo‘shimchalar imlosi (33-37-  qoidalar).  
3. Qo‘shib yozish (38-50- qoidalar).  


107 
 
 
4. Chiziqcha  bilan yozish  (51-56-  qoidalar).  
5. Ajratib  yozish  (57-65-  qoidalar).  
6. Bosh harflar imlosi (66-74-  qoidalar).  
7. Ko‘chirish qoidalari (75-82-qoidalar).  

Download 2,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   206




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish